Της Βίκυς Καπετανοπούλου
Η Πακιστανή μαθήτρια Μαλάλα Γιουσαφσάι (αριστερά) κέρδισε φέτος το Νόμπελ Ειρήνης, από κοινού με τον Ινδό ακτιβιστή για τα δικαιώματα των παιδιών, Κάιλας Σατιάρτι (δεξιά)
REUTERS/ Adnan Abidi
«Η επιτροπή των βραβείων Νόμπελ θεωρεί σημαντικό για έναν ινδουιστή και μια μουσουλμάνα, έναν Ινδό και μια Πακιστανή, να ενωθούν σε έναν κοινό αγώνα υπέρ της εκπαίδευσης και κατά του εξτρεμισμού». Πολλαπλά συμβολικά μηνύματα στέλνει η φετινή ανακοίνωση απονομής του βραβείου Νόμπελ Ειρήνης, το οποίο μοιράζονται δύο φιλειρηνικοί ακτιβιστές: ο Ινδός Κάιλας Σατιάρτι και η Πακιστανή Μαλάλα Γιουσαφσάι «για τη μάχη τους ενάντια στην καταπίεση των παιδιών και των νέων και υπέρ του δικαιώματος όλων των ανηλίκων στην παιδεία», όπως ανέφερε ο πρόεδρος της νορβηγικής επιτροπής των βραβείων Νόμπελ, Θόρμπγιορν Γιάγκλαντ. Η βράβευση των δύο προσωπικοτήτων έρχεται σε χρονική συγκυρία που ο θρησκευτικός φανατισμός ολοένα και θεριεύει, ενώ οι δύο παραδοσιακά εχθρικές πυρηνικές δυνάμεις της Ινδίας και του Πακιστάν έχουν αναζωπυρώσει τις αιματηρές συγκρούσεις τους στο διαφιλονικούμενο Κασμίρ.
Στα 17 της χρόνια, η μαθήτρια-έμβλημα στη μάχη για το αναφαίρετο δικαίωμα των γυναικών στην εκπαίδευση, έγινε η νεαρότερη νικήτρια του βραβείου Νόμπελ Ειρήνης στην ιστορία του θεσμού. Παρά την ηλικία της, η Μαλάλα Γιουσαφσάι έχει δώσει «ηρωικό αγώνα υπό τις πιο επικίνδυνες συνθήκες», αφού η απόπειρα δολοφονίας της από τους Ταλιμπάν στο Πακιστάν πριν από δύο χρόνια, αντί να την τρομάξει, ατσάλωσε την αποφασιστικότητα και το σθένος της να ξεκινήσει διεθνή εκστρατεία για τα «πιστεύω» της. Είχε δεχτεί σφαίρα στο κεφάλι επιστρέφοντας από το σχολείο της, ως αντίποινα για τη δημιουργία διαδικτυακού μπλογκ σε ηλικία 11 ετών (!), μέσω του οποίου περιέγραφε τον σκοταδισμό και τις διώξεις από τους Ταλιμπάν όσων κοριτσιών θέλουν να μάθουν γράμματα και να βελτιώσουν τις συνθήκες ζωής τους.
Για να αναρρώσει, χρειάστηκε να μεταφερθεί στο Μπέρμιγχαμ της Βρετανίας, όπου και συνεχίζει πλέον τη φοίτησή της. Οταν ενημερώθηκε πως κέρδισε το βραβείο, έστειλε ένα σύντομο ευχαριστήριο μήνυμα μέσω Twitter, αρνούμενη να προβεί σε δημόσιες δηλώσεις μέχρι να τελειώσει το μάθημα στην τάξη! Πίσω στην πατρίδα της, ο πρωθυπουργός Ναουάζ Σαρίφ τη χαρακτήρισε «το καμάρι του Πακιστάν».
Τα βιβλία και τα μολύβια πιο ισχυρά από τα όπλα
Εχει ιδρύσει ειδικό ταμείο προωθώντας την ισότητα, τη χειραφέτηση και την εκπαίδευση των γυναικών, ενώ η περσινή της παραίνεση από το βήμα της Ολομέλειας των Ηνωμένων Εθνών προς όλα τα παιδιά του κόσμου «να πάρουν τα βιβλία και τα μολύβια τους, που είναι τα πιο ισχυρά από όλα τα όπλα» προκάλεσε κύματα συμπαράστασης και ευαισθητοποίησης της παγκόσμιας κοινής γνώμης. Συγκινητικά τα λόγια της, όταν μετέβη στη Νιγηρία στο πλαίσιο του διεθνούς αγώνα για την απελευθέρωση των εκατοντάδων μαθητριών, που απήχθησαν και κρατούνται όμηροι από την ισλαμική οργάνωση Μπόκο Χαράμ. «Σε όλα τα κορίτσια θέλω να πω το εξής: Δεν είστε κατώτερες από τα αγόρια, δεν είστε κατώτερες από τα παιδιά πλουσιότερων ή ισχυρότερων χωρών. Είστε το μέλλον της πατρίδας σας»…
«Την καλώ να ενώσουμε τα χέρια για να εγκαθιδρύσουμε την ειρήνη στην ήπειρό μας, κάτι που πρέπει να γίνει για κάθε παιδί, κάθε Ινδό, κάθε Πακιστανό, κάθε πολίτη του κόσμου» δήλωσε από το Δελχί ο έτερος νικητής, Κάιλας Σατιάρτι. Ο 60χρονος ακτιβιστής, επικεφαλής του Κινήματος για τη Σωτηρία των Παιδιών στην Ινδία από το 1980, έχει εργαστεί με συνέπεια και αυταπάρνηση για τα δικαιώματα 80.000 ανηλίκων στην πατρίδα του μέσω ειρηνικών κινητοποιήσεων «διατηρώντας την παράδοση του Μαχάτμα Γκάντι και εστιάζοντας στη σκληρή εκμετάλλευση των παιδιών με στόχο το οικονομικό κέρδος» όπως αναφέρθηκε χαρακτηριστικά στο σκεπτικό της επιτροπής των βραβείων Νόμπελ. Του αποδόθηκαν εύσημα για τη σημαντική συμβολή του στον αγώνα κατά της παιδικής δουλείας. Τα νούμερα ωστόσο παραμένουν απογοητευτικά: ο αριθμός των ανηλίκων που εργάζονται σε όλο τον κόσμο έχει μειωθεί από 246 εκατομμύρια το 2000 στα 168 εκατ. το 2014.
