Του Γιώργου Τσιάρα

REUTERS/ UMIT BEKTAS

Στα πρόθυρα εμφυλίου βρίσκεται η Τουρκία, καθώς η υποκριτική στάση της κυβέρνησης Ερντογάν, που παρακολουθεί με αδιαφορία τη συνεχιζόμενη προέλαση των ισλαμιστών και τη σφαγή στο φλεγόμενο Κομπάνι, έχει οδηγήσει εκατοντάδες χιλιάδες Κούρδους πολίτες της στην εξέγερση.

Η επίδειξη δύναμης του τουρκικού κράτους, που ουσιαστικά κήρυξε στρατιωτικό νόμο τα τελευταία 24ωρα, βγάζοντας τα τεθωρακισμένα -για πρώτη φορά από την εποχή του Εβρέν- όχι μόνο στον κουρδικό νότο, αλλά στις μισές πόλεις της χώρας, δεν απέδωσε, καθώς η οργή του κουρδικού πληθυσμού αποδείχτηκε ασυγκράτητη. Οι νεκροί διαδηλωτές και αστυνομικοί έχουν ήδη ξεπεράσει τους 41, ενώ η νυχτερινή ένοπλη επίθεση με αυτόματα όπλα κατά υψηλόβαθμων αξιωματικών της αστυνομίας στην πόλη Μπινγκόλ, πιθανότατα από αντάρτες πόλης του PKK, βάζει φωτιά στο μπαρούτι της εμφύλιας σύγκρουσης.

Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης οι Κούρδοι της Τουρκίας, οι οποίοι ανέρχονται σε δεκάδες εκατομμύρια και κατά ορισμένες εκτιμήσεις αποτελούν σχεδόν τον μισό πληθυσμό της Τουρκίας, κάνουν λόγο πλέον ανοιχτά για «κουρδική επανάσταση». Χαρακτηριστικό είναι και το hashtag #Kurdishrevolution, που έχει κατακλύσει τις σχετικές με την εξέγερση αναρτήσεις στο Twitter. Σύμφωνα με τις πληροφορίες από τον τουρκικό Τύπο, οι τραυματίες μόνον από την πλευρά των Κούρδων ξεπερνούν τους 1.000, ενώ οι τουρκικές αρχές έχουν προχωρήσει σε πάνω από 4.000 συλλήψεις «βανδάλων» και τρομοκρατών.

Παρακρατικοί Γκρίζοι Λύκοι συντρέχουν ανοιχτά τις Αρχές ενάντια στους εξεγερμένους Κούρδους. Μετά την Κωνσταντινούπολη, στους δρόμους της οποίας πρωτοέκαναν προχθές την εμφάνισή τους οπλισμένοι ακροδεξιοί εναντίον των Κούρδων, χθες οι τραμπούκοι της εθνικιστικής οργάνωσης «χτύπησαν» στην Γκαζιαντέπ, μια κατά πλειοψηφία κουρδική πόλη κοντά στα σύνορα με το Κομπάνι. Οι συγκρούσεις ήταν σφοδρές και τουλάχιστον τρεις Κούρδοι έχασαν τη ζωή τους, ενώ αναφέρθηκε και χρήση πυροβόλων όπλων από παρακρατικούς κατά των διαδηλωτών. Αντίστοιχες οδομαχίες μεταξύ των δυνάμεων ασφαλείας και -των… συμπαριστάμενων Γκρίζων Λύκων- από τη μία και των Κούρδων από την άλλη έλαβαν χώρα και στα Αδανα.

Και οι Κούρδοι πάντως καταφεύγουν -ξανά- στα όπλα. Στην Μπινγκόλ, τρεις υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της αστυνομίας σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια της νύχτας, ενώ ο αρχηγός των τοπικών δυνάμεων ασφαλείας νοσηλεύεται σε κρίσιμη κατάσταση μετά από επίθεση με αυτόματα όπλα. Σύμφωνα με τη «Χουριέτ», άγνωστοι άνοιξαν πυρ τη νύχτα της Πέμπτης εναντίον μιας ομάδας αστυνομικών, οι οποίοι διεξήγαγαν έρευνα σε χώρο εργασίας που καταστράφηκε κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος. Υπενθυμίζεται ότι, πριν από μία εβδομάδα, ο φυλακισμένος ηγέτης του PKK, Αμπντουλάχ Οτσαλάν, είχε στείλει τελεσίγραφο στην Τουρκία, προειδοποιώντας ότι εάν δεν στηρίξουν τους Κούρδους στην Κομπάνι και πέσει η πόλη στα χέρια των σουνιτών εξτρεμιστών, αυτό αυτομάτως θα σημάνει τη λήξη της –θνησιγενούς, όπως αποδείχτηκε- εκεχειρίας των Κούρδων με την Αγκυρα.

Πέφτει από στιγμή σε στιγμή

REUTERS/ DYAR HASSO

Και το Κομπάνι πέφτει, παρά τη λυσσαλέα αντίσταση των λιγοστών Κούρδων υπερασπιστών του και τους σποραδικούς αεροπορικούς βομβαρδισμούς της «συμμαχίας των (α)προθύμων»: χθες, οι φανατικοί πολεμιστές του Ισλαμικού Κράτους κατέλαβαν μετά από άγρια μάχη το γενικό επιτελείο των κουρδικών δυνάμεων στο Κομπάνι, στο βόρειο τμήμα της πόλης-φάντασμα, όπου μέχρι πριν από λίγες εβδομάδες ζούσαν 300.000 ψυχές. Σύμφωνα με τη μη κυβερνητική οργάνωση Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, οι τζιχαντιστές πήραν τον έλεγχο του «τετραγώνου ασφαλείας» στο Κομπάνι, το οποίο περιλαμβάνει το στρατιωτικό συγκρότημα των Μονάδων Προστασίας του Λαού (YPG, η κύρια πολιτοφυλακή των Κούρδων της Συρίας), τη βάση των κουρδικών δυνάμεων ασφαλείας και την έδρα του τοπικού συμβουλίου της πόλης.

Η μάχη είναι εκ προοιμίου άνιση, καθώς οι τζιχαντιστές υπερτερούν σε αριθμό και σε όπλα και προχωρούν παρά τα αεροπορικά πλήγματα που καταφέρει εναντίον τους ο υπό την Ουάσινγκτον συνασπισμός. «Εχουν καταλάβει τουλάχιστον το 40% της πόλης. Ο συνασπισμός κατέστρεψε οχήματα και θέσεις του Ι.Κ., αλλά δεν έχει εμποδίσει τον ανεφοδιασμό τους σε όπλα από τα προπύργια τους στις επαρχίες της Ράκα και το Χαλεπιού, στη βόρεια Συρία», δήλωσε ο Ράμι Αμπντέλ Ραχμάν, διευθυντής του Παρατηρητηρίου. Με άλλα λόγια, οι ισλαμιστές ανεφοδιάζονται με καύσιμα και πυρομαχικά, αλλά και ενισχύονται με εφεδρείες, ενώ οι Κούρδοι υπερασπιστές –μεταξύ των οποίων και αρκετές γυναίκες– έχουν μείνει αβοήθητοι, αφού ο τουρκικός στρατός έχει «σφραγίσει» τα σύνορα, απαγορεύοντας ουσιαστικά κάθε ανεφοδιασμό της πολιορκημένης πόλης.

Η Αγκυρα δεν επιτρέπει να περάσουν από τα εδάφη της πολεμικό υλικό και μαχητές για να ενισχύσουν τις πολιτοφύλακες του κουρδικού YPG -που έχει στενές σχέσεις με το PKK– ενώ και οι ίδιοι οι Κούρδοι δεν θέλουν επέμβαση των τουρκικών δυνάμεων, αφού ξέρουν καλά πως αν οι Τούρκοι ξαναπατήσουν πόδι στα παλιά τους βιλαέτια, δύσκολα θα φύγουν… Χαρακτηριστικές του αδιεξόδου ήταν και οι χθεσινές δηλώσεις του ειδικού απεσταλμένου του ΟΗΕ για τη Συρία, Στέφαν ντε Μιστούρα, ο οποίος κάλεσε την Τουρκία να επιτρέψει στους Κούρδους εθελοντές να διασχίσουν τα σύνορα για να εμποδίσουν τη σχεδόν βέβαιη σφαγή αμάχων στο Κομπάνι και τη συριακή πλευρά των συνόρων, όπου εξακολουθούν να βρίσκονται εγκλωβισμένοι χιλιάδες άνθρωποι.

Ο Ντε Μιστούρα, μάλιστα, επικαλέστηκε τη σφαγή της Σρεμπρένιτσα, στην πρώην Γιουγκοσλαβία, ως πιθανό «μοντέλο» για το τι θα ακολουθήσει, αν αλωθεί το Κομπάνι: «Ελπίζω ότι δεν θα δούμε αποκεφαλισμένους ανθρώπους (…) Ολοι θα πρέπει να κάνουν οτιδήποτε μπορούν για να το σταματήσουν», τόνισε ο διπλωμάτης του ΟΗΕ, συμπληρώνοντας πως βάσει δορυφορικών φωτογραφιών «10.000 ώς 13.000 κάτοικοι βρίσκονται σε μια τοποθεσία στη μεθοριακή ζώνη ανάμεσα στην Τουρκία και τη Συρία, και πολλοί βρίσκονται ακόμη μέσα στην πόλη. Αν πέσει, το πιθανότερο είναι πως οι άμαχοι θα σφαγούν (…) [Πρέπει] να σταματήσει η προώθηση του Ισλαμικού Κράτους, διαφορετικά όλοι μας, της Τουρκίας περιλαμβανομένης, θα το μετανιώσουμε», τόνισε.

Η Τουρκία, όμως, δεν αλλάζει στάση. Προτεραιότητά της δεν είναι η εξουδετέρωση των τζιχαντιστών σε Συρία και Ιράκ –τους οποίους άλλωστε παντοιοτρόπως ενίσχυσε χρόνια τώρα στη μάχη τους κατά του Ασαντ-, αλλά η οριστική πτώση της συριακής κυβέρνησης και η αποδυνάμωση των Κούρδων αυτονομιστών στα νότια σύνορά της. Οσο και αν πιέζεται από την εσωτερική αναταραχή, που όπως προείδαμε αρχίζει να παίρνει χαρακτηριστικά εμφυλίου, αλλά και από το Πεντάγωνο και τους λοιπούς «συμμάχους» με τις λερωμένες φωλιές, δεν πρόκειται να κάνει τη «βρόμικη δουλειά» στη Συρία, αν δεν λάβει συγκεκριμένα ανταλλάγματα.

Τρεις είναι οι όροι που έθεσε ωμά ο Ερντογάν στις ΗΠΑ: ζώνη απαγόρευσης πτήσεων πάνω από τη βόρεια Συρία, παράλληλη «ουδέτερη ζώνη» ασφαλείας βάθους τουλάχιστον 30 χιλιομέτρων στο (συριακό) έδαφος και ενεργότερη υποστήριξη τοπικών ενόπλων ομάδων που θα στραφούν εναντίον του Ασαντ. Οι Αμερικανοί και οι Δυτικοί σύμμαχοί τους για την ώρα λένε «γιοκ» στη δημιουργία ζώνης ασφαλείας, αλλά και ζώνης απαγόρευσης πτήσεων, αφού κάτι τέτοιο θα συνιστούσε άμεση εμπλοκή των ΗΠΑ στον συριακό εμφύλιο, πράγμα το οποίο σε αυτήν τη φάση -όπως γράφουν χθεσινοί New York Times, αλλά και η Washington Post– θέλουν εμφανώς να αποφύγουν, περιοριζόμενοι σε φραστικούς λεονταρισμούς και σποραδικά αεροπορικά χτυπήματα «για τα μάτια του κόσμου»…