ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ Οι πολίτες εξακολουθούν να διαδηλώνουν μαζικά κατά της ακρίβειας, παρά την παραίτηση της κυβέρνησης Μπορίσοφ και την προοπτική άμεσης προσφυγής στις κάλπες
Του Γιώργου Τσιάρα
Στους δρόμους ξαναβγήκαν χθες μαζικά οι Βούλγαροι πολίτες, καθώς είναι πλέον φανερό πως ούτε η αιφνιδιαστική παραίτηση του πρωθυπουργού Μπόικο Μπορίσοφ, την περασμένη Τετάρτη, ούτε η προοπτική άμεσης προσφυγής στις κάλπες στάθηκαν αρκετές για να εκτονώσουν τη συσσωρευμένη λαϊκή αγανάκτηση στο φτωχότερο κράτος της Ευρώπης.
Στη νέα παν-βουλγαρική διαμαρτυρία κατά της φτώχειας συμμετείχαν συνολικά εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές, οι οποίοι ξεχύθηκαν στους κεντρικούς δρόμους της Σόφιας, της Βάρνας, της Φιλιππούπολης και άλλων μεγάλων πόλεων. Κοινά τους αιτήματα: το άμεσο «πάγωμα» των αυξήσεων στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος, αυξήσεων που στην ουσία αποτέλεσαν τη θρυαλλίδα για την πτώση της κυβέρνησης, και η επανακρατικοποίηση του ιδιωτικοποιημένου εδώ και μια δεκαετία δικτύου ηλεκτροπαραγωγής και ηλεκτροδότησης.
Ομως το μεγαλύτερο αίτημα των Βουλγάρων και βασικό πρόταγμα των κινητοποιήσεων είναι η ανάγκη για άμεση αντικατάσταση ολόκληρου του πολιτικού συστήματος και για παραδειγματική τιμωρία της «μαφίας» – όπως αποκαλούν τα στελέχη της πολιτικο-επιχειρηματικής ελίτ της χώρας, τα οποία κατηγορούνται για όλα τα δεινά της μεταβατικής περιόδου στην εικοσαετία μετά την πτώση του κομμουνισμού. Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του ευρωπαϊκού οργανισμού EUROSTAT, το 22,3% των Βουλγάρων ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, ενώ ένας στους δυο πολίτες (49,3% του πληθυσμού, για την ακρίβεια) απειλείται από φτώχεια και κοινωνική περιθωριοποίηση.
Από την μήνιν των διαδηλωτών δεν γλίτωσε χθες ούτε ο πρόεδρος της χώρας Ρόσεν Πλέβνελιεφ, ο οποίος προσπάθησε μάταια να ηρεμήσει το πλήθος στο μεγάλο συλλαλητήριο στη Σόφια, μπροστά στο υπουργείο Οικονομικών. Για την ακρίβεια, η προσπάθειά του να χαιρετήσει τους συγκεντρωμένους έγινε δεκτή με τα συνθήματα «Παραιτήσου» και «Είστε μαφία» εκ μέρους των διαδηλωτών – τα ίδια συνθήματα που «έριξαν» τον Μπορίσοφ. Διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν επίσης μπροστά από το Κοινοβούλιο και από το κτίριο που στεγάζει την κεντρική τράπεζα, ενώ η κίνηση στην πρωτεύουσα παρέλυσε για πολλές ώρες. Παρά την «πολεμική διάθεση» των διαδηλωτών, πάντως, αυτή τη φορά δεν σημειώθηκαν συγκρούσεις με τις αστυνομικές δυνάμεις.
Το ερώτημα όλων όμως είναι, και τώρα τι; Η αναγγελία της παραίτησης της κυβέρνησης Μπορίσοφ αιφνιδίασε πολλούς, αφού μία ημέρα νωρίτερα, ο ίδιος ο δεξιός πρωθυπουργός της Βουλγαρίας είχε διαμηνύσει πως πρόκειται να παλέψει «μέχρι τέλους» – ελπίζοντας προφανώς πως η «καρατόμηση» του εκλεκτού του Βερολίνου και των Βρυξελλών, αλλά… λαομίσητου στη Βουλγαρία υπουργού Οικονομικών Ντιάνκοφ, σε συνδυασμό με μερικές μικρο-παραχωρήσεις (όπως η προκαταβολή αγροτικών επιδοτήσεων ύψους ενός δισεκατομμυρίου λέβα, που αρνούνταν ώς τώρα να εγκρίνει ο υπουργός) και υποσχέσεις (ότι θα απομακρύνει τις τρεις ξένες εταιρείες που έχουν εξαγοράσει τη βουλγαρική ΔΕΗ, ξεκινώντας από την τσεχική CEZ, η άδεια της οποίας ανακλήθηκε στις 19/2 λόγω «συστηματικών παρατυπιών»), θα ηρεμούσε τους εξεγερμένους διαδηλωτές. Ομως η «βουλγαρική άνοιξη» ήταν πλέον ποτάμι που δεν γύριζε πίσω.
Σήμερα πάντως αρχίζει το «γαϊτανάκι» των διερευνητικών εντολών, καθώς ο πρόεδρος Πλέβνελιεφ θα δώσει την πρώτη εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στο GERB το οποίο έχει ήδη ανακοινώσει ότι θα την αρνηθεί. Θα συνεχίσει με τα υπόλοιπα κόμματα, τα οποία επίσης δεν προτίθενται να προχωρήσουν σε καμιά προσπάθεια σχηματισμού κυβέρνησης, και το πιο πιθανό είναι πως θα συγκροτηθεί προσωρινή κυβέρνηση και θα προκηρυχθούν πρόωρες βουλευτικές εκλογές, πιθανότατα τον Απρίλιο. Στο μεταξύ, αρκετές δημοσκοπήσεις δείχνουν το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης, το βουλγαρικό Σοσιαλιστικό Κόμμα, να έχει «πιάσει» τα ποσοστά του GERB τού κ. Μπορίσοφ, σε ό,τι αφορά τις προτιμήσεις του εκλογικού σώματος. Δημοσκόπηση της εταιρείας Gallup δείχνει ότι η υποστήριξη στο GERB έπεσε στο 22% τον Φεβρουάριο, από 23,8% τον Ιανουάριο, ενώ η στήριξη προς τους Σοσιαλιστές σημείωσε άνοδο στο 22% από 19,7%.
Αξίζει εδώ να σημειωθεί πως η ευκολία με την οποία έπεσε η κυβέρνηση Μπορίσοφ έχει προκαλέσει μεγάλη ανησυχία στα ευρωπαϊκά κέντρα εξουσίας, που φοβούνται πως και άλλοι «εκλεκτοί» τους θα ακολουθήσουν το βουλγαρικό παράδειγμα προκειμένου να επιβιώσουν πολιτικά. Σε σχετική ανάλυση του πρακτορείου Reuters σημειώνεται χαρακτηριστικά ότι οι κυβερνήσεις που ακολουθούν πιστά τα σκληρά προγράμματα λιτότητας που τους επιβάλλονται άνωθεν «καίγονται» με μεγάλη ταχύτητα, καθώς οι πολίτες των χωρών τους δεν βλέπουν φως στο τούνελ, ενώ εκφράζεται ο φόβος ότι η βουλγαρική κυβέρνηση δεν θα είναι η τελευταία της Ανατολικής Ευρώπης που θα πέσει – θυμίζοντας ότι, μέχρι τα τέλη του 2014, έχουμε εκλογές και στη Σλοβενία, την Τσεχία και την Ουγγαρία…
«Πολλοί από τα περίπου 100 εκατομμύρια ανθρώπους που μπήκαν στην Ευρωπαϊκή Ενωση την τελευταία δεκαετία ήλπιζαν πως το βιοτικό τους επίπεδο θα προσομοίαζε στο δυτικό, αλλά τώρα χάνουν τις ελπίδες τους, λόγω της παρατεταμένης δημοσιονομικής αυστηρότητας. Οι κυβερνήσεις τους έχουν μειώσει τις δημόσιες δαπάνες και έχουν αυξήσει τους φόρους, υπό την πίεση των Βρυξελλών για ισοσκελισμό των προϋπολογισμών τους, αλλά αυτό έχει επιδεινώσει την ύφεση», αναφέρει χαρακτηριστικά το… θορυβημένο από τις εξελίξεις πρακτορείο.
