ΚΟΛΟΜΒΙΑ Κύμα βίας με δολοφονίες αγροτών, οι οποίοι διεκδικούσαν εδάφη που τα καταπάτησαν παραστρατιωτικοί
Της Χριστίνας Πάντζου
Τρεις ηγέτες των αγροτών που διεκδικούν την επιστροφή των οικειοποιημένων από τους παραστρατιωτικούς εδαφών τους δολοφονήθηκαν το περασμένο δεκαήμερο στην Κολομβία, καταδεικνύοντας ότι -παρά τις ειρηνευτικές συνομιλίες- το κληροδότημα της βίας της ένοπλης σύρραξης παραμένει μια ανοιχτή πληγή που τροφοδοτείται από την ατιμωρησία.
Και οι τρεις δολοφονημένοι ήταν πρόεδροι ενώσεων αγροτών. Ο Ερμές Βιδάλ είχε εξαναγκαστεί από τους παραστρατιωτικούς να εγκαταλείψει το κτήμα του, στο οποίο επέστρεψε πρόσφατα διεκδικώντας να του επιστραφεί και, παρά τις απειλές που είχε δεχθεί, ήταν εκπρόσωπος της Επιτροπής Θυμάτων του οικισμού του. Ο Γουστάβο Πίσο ήταν ηγέτης τους κινήματος για τη δημιουργία ζώνης συλλογικής αγροτικής ιδιοκτησίας στην περιοχή Καουκά. Και ο Αλόνσο Λοσάνο ήταν και μέλος του Ιδρύματος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στην Ανατολική Κολομβία και από τους διοργανωτές της Πορείας για την Ειρήνη, που θα γίνει στην Μπογκοτά στις 9 Απριλίου.
Η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα εξέφρασε την ανησυχία της για τη συνεχιζόμενη βία και εκφοβισμό αγροτών και για την παντελή έλλειψη προστασίας τους, καταγγέλλοντας ότι πέρυσι το 97% των ακτιβιστών για τα ανθρώπινα δικαιώματα που δολοφονήθηκαν στη χώρα προέρχονταν από αγροτικές περιοχές που διεκδικούν την επιστροφή των εδαφών τους.
Στη διάρκεια της ένοπλης σύρραξης, οι παραστρατιωτικοί έκαναν επιθέσεις σε χωριά, εξεδίωκαν τους κατοίκους και οικειοποιούνταν τα εδάφη τους δημιουργώντας τεράστια ιδιωτικά αγροκτήματα συχνά με τη συνεργασία και δημόσιων αξιωματούχων. Ενδεικτικό της δράσης τους είναι το παράδειγμα του νυν αγροκτήματος «Λα Αλεμάνια», μιας έκτασης 556 εκταρίων την οποία τη δεκαετία του 1990 κατέλαβε με τη βία ένας από τους ηγέτες των παραστρατιωτικών, δολοφονώντας τρεις εκπροσώπους της κοινότητας και άλλους 12 αγρότες και αναγκάζοντας εκατοντάδες οικογένειες να μετατοπιστούν. Ανάμεσά τους και του Ροχέλιο Μαρτίνες, ο οποίος διεκδίκησε την επιστροφή των εδαφών στους αγρότες και το 2010 δολοφονήθηκε από τους «Πάισας», εγκληματική συμμορία απόγονο των παραστρατιωτικών «Αυτοάμυνες» (AUC), που έχουν αναλάβει το βρόμικο έργο να “σωπάσουν διά παντός” τους διαμαρτυρόμενους. Η υπόθεση του Μαρτίνες ήταν η πρώτη -από τις εκατοντάδες ανάλογες υποθέσεις- για την οποία καταδικάστηκαν παραστρατιωτικοί.
Το πρόβλημα είναι τεράστιο και αφορά περίπου 4 εκατ. μετατοπισμένους, θύματα της ένοπλης σύρραξης που βίωσε η χώρα. Κάπου 6,5 εκατ. εκτάρια πρέπει να επιστραφούν σε ιδιοκτήτες και κοινότητες, έχουν κατατεθεί εκατοντάδες χιλιάδες σχετικά αιτήματα με τον Νόμο περί Θυμάτων και Αποκατάστασης του 2011 και περισσότεροι από 80 ηγέτες των διαδικασιών επιστροφής των εδαφών στους αγρότες έχουν δολοφονηθεί τα τελευταία επτά χρόνια.
Αλλά πολλοί αμφισβητούν την πολιτική βούληση για λύσεις. Οταν το 2007, πρώτη φορά εκπρόσωποι οργανώσεων πολιτών που τους έκλεψαν τα εδάφη τους προσκλήθηκαν σε ειδική συνεδρίαση της ολομέλειας του Κοινοβουλίου, μόνο 30 βουλευτές βρέθηκαν στην αίθουσα. Οταν προσκλήθηκαν οι εκπρόσωποι των παραστρατιωτικών οργανώσεων, ούτε μία έδρα δεν ήταν άδεια, ενώ η τοποθέτησή τους καταχειροκροτήθηκε.
