ΣΥΝΟΜΙΛΙΕΣ ΓΙΑ ΚΟΣΟΒΟ

Του Νικόλα Ζηργάνου

Ο όγδοος γύρος των συνομιλιών μεταξύ Σέρβων και Κοσοβάρων έληξε χθες στις Βρυξέλλες χωρίς συμφωνία, με τις αντιπροσωπείες των δύο πλευρών να επιστρέφουν για διαβουλεύσεις στην έδρα τους και την «οικοδέσποινα» Κάθριν Αστον να δηλώνει πως δεν θα υπάρξει νέα επίσημη συνάντηση. «Η απόσταση που τους χωρίζει έχει μικρύνει, αλλά το χάσμα είναι βαθύ», ήταν το σχόλιο της επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, η οποία ευχήθηκε στις δύο αντιπροσωπείες «καλό ταξίδι».

Παρά τις ανακοινώσεις περί «τελευταίας συνάντησης», κατά Αστον, ή «τελευταίας ευκαιρίας», κατά Στέιτ Ντιπάρτμεντ, υπάρχει ακόμη λίγη άμμος στην κλεψύδρα. Καταληκτική ημερομηνία είναι στην πραγματικότητα τα μέσα Απριλίου, όταν η κυρία Αστον θα πρέπει να υποβάλει την έκθεσή της για την πορεία των διαπραγματεύσεων με το Βελιγράδι σχετικά με την ευρωπαϊκή του προοπτική. Οι Βρυξέλλες έχουν κάνει σαφές ότι η πορεία του διαλόγου μεταξύ Σέρβων και Κοσοβάρων και η ουσιαστική βελτίωση των μεταξύ τους σχέσεων, αποτελούν προαπαιτούμενο για να πάρει το Βελιγράδι το ευρωπαϊκό εισιτήριο.

Στην πράξη, η Δύση πιέζει μονομερώς, ή έστω άνισα, τους Σέρβους για να κάνουν παραχωρήσεις πολύ πίσω από τις κόκκινες γραμμές τους, ενώ χαϊδεύει την Πρίστινα. Αν και η νέα πολιτική ηγεσία στη Σερβία και ιδίως ο πρωθυπουργός Ιβιτσα Ντάτσιτς έχουν επιδείξει μεγάλη ευελιξία και ρεαλισμό, σε σημείο να αποδέχονται de facto τη θεσμική κυριαρχία της Πρίστινα πάνω στους λίγους εναπομείναντες μειονοτικούς Σέρβους του Κοσσυφοπεδίου, οι Κοσοβάροι αρνούνται -προς το παρόν- να αποδεχτούν την ουσιαστική αυτοδιοίκηση των σερβικών κοινοτήτων και τη θεσμική, συνταγματική κατοχύρωση αυτών των δικαιωμάτων. Είναι πολύ δύσκολο, αν όχι αδύνατον, για το Βελιγράδι να αποδεχτεί ότι έχει χάσει το Κοσσυφοπέδιο και ταυτόχρονα να εγκαταλείψει στην τύχη τους τους Σέρβους κατοίκους του.

Οι δύο πλευρές έχουν βρει λύσεις στα περισσότερα ανοιχτά ζητήματα, όμως αναζητείται ακόμη η φόρμουλα που θα επιτρέψει έστω μια συμφωνία επί της αρχής, η οποία θα οριστικοποιηθεί αργότερα… Για να συμβεί αυτό, θα πρέπει να δείξουν και οι Κοσοβάροι ευελιξία και κάποιος θα πρέπει να τους πει ότι για να υπάρξει βιώσιμος συμβιβασμός και να κρατήσει σε βάθος χρόνου, τις μεγαλύτερες υποχωρήσεις τις κάνει ο ισχυρός, που έχει και μεγαλύτερα περιθώρια ελιγμών, κι όχι μονομερώς αυτός που είναι πεσμένος στο καναβάτσο. Αν οι Κοσοβάροι ζητούν ολοκληρωτική νίκη και ταπείνωση του Βελιγραδίου, τότε η συμφωνία δεν θα επιτευχθεί.

Αν επικρατήσει η λογική, τότε υπάρχει ακόμη ελπίδα, με ορίζοντα το τέλος της ερχόμενης εβδομάδας για συμβιβασμό. Στους διαδρόμους των Βρυξελλών κυκλοφορούν ήδη σενάρια για πιθανή αποδοχή εκ μέρους των Κοσοβάρων δημιουργίας «Ενωσης Σερβικών Δήμων», αλλά χωρίς τις αυξημένες αρμοδιότητες που ζητούν οι Σέρβοι. Σε κάθε περίπτωση πάντως, η αποτυχία του χθεσινού όγδοου κύκλου συνομιλιών για το Κόσοβο δεν προδικάζει και το τέλος της διαπραγμάτευσης. Κάθε άλλο.