Του Νικόλα Ζηργάνου

Παράλληλα με την ανθρώπινη τραγωδία που εξελίσσεται καθημερινά στη Συρία, δίπλα στον αποτρόπαιο απολογισμό των άνω των 70.000 νεκρών και των 3 εκατομμυρίων εκτοπισμένων, εξελίσσεται και μια μεγάλη πολιτιστική καταστροφή. Χθες, κατέρρευσε εν μέσω μαχών ο μιναρές-τοπόσημο του ιστορικού τεμένους των Ομμεϋαδών στο Χαλέπι, που δεσπόζει στην Παλιά Πόλη, η οποία έχει χαρακτηριστεί μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς από την UNESCO. Κυβέρνηση και αντιπολίτευση αλληλοκατηγορούνται για την καταστροφή, με τους αντάρτες να ισχυρίζονται ότι συριακά τεθωρακισμένα έβαλαν κατά του τεμένους και τη Δαμασκό να υιοθετεί τη λιγότερο πειστική εκδοχή της ανατίναξης του μιναρέ από εξτρεμιστές της Αλ Νούσρα, με σκοπό την παραπληροφόρηση.

Οπως και να έχει, ο εμβληματικός μιναρές, που έστεκε αγέρωχος για 1.000 χρόνια, είναι πια ένας σωρός ερειπίων και η Παλιά Πόλη έχει υποστεί τρομακτικές καταστροφές. Η περιοχή έγινε πεδίο σκληρών μαχών από τον Φεβρουάριο του 2012, όταν οι αντάρτες κατέλαβαν το τέμενος, ένα αρχιτεκτονικό κόσμημα που κατασκευάστηκε τον 8ο αιώνα και ξαναχτίστηκε τον 13ο αιώνα. Τότε χάθηκαν από το τέμενος και τα ιερά λείψανα, τρεις τρίχες και ένα δόντι, που σύμφωνα με την παράδοση ανήκαν στον προφήτη Μωάμεθ και το καθιστούσαν τόπο προσκυνήματος για τους μουσουλμάνους.

Μεγάλες καταστροφές έχουν αναφερθεί και σε άλλα θρησκευτικά και πολιτιστικά μνημεία, με ιστορικά τζαμιά, εκκλησίες και συναγωγές να έχουν παραδοθεί στη λεηλασία, ενώ σε κίνδυνο βρίσκονται και οι αρχαιολογικοί χώροι -όπως της Παλμύρας- που μαρτυρούν το μεγάλο ιστορικό παρελθόν της χώρας. Η Συρία κινδυνεύει να χάσει την πλούσια και πλουραλιστική πολιτιστική της κληρονομιά και να απογυμνωθεί από την ταυτότητά της, καθώς τα μνημεία της βρίσκονται σε κατάσταση ομηρίας εν μέσω μαχών αλλά και κλίματος ανομίας. Μετά την καταστροφή του Βούδα στο Μπαμπιγιάν του Αφγανιστάν από τους Ταλιμπάν, τις λεηλασίες των μουσείων της Καμπούλ και της Βαγδάτης, τις καταστροφές που έκαναν φανατικοί ισλαμιστές στα μοναδικά μνημεία του Μάλι, αλλά και τον βομβαρδισμό από τους Κροάτες του μεσαιωνικού γεφυριού στο Μόσταρ της Ερζεγοβίνης και από τους Σέρβους της μεσαιωνικής πόλης του Ντουμπρόβνικ, ένα νέο θύμα προστίθεται στο παγκόσμιο πολιτιστικό νεκροταφείο, που βρίθει από φρεσκοσκαμμένους τάφους.