ΡΩΣΙΑ Κέρι και Λαβρόφ συμφώνησαν στους βασικούς άξονες της κοινής πολιτικής τους για τη Συρία και σε μια διεθνή διάσκεψ,η δυσαρεστώντας την-έτσι κι αλλιώς κατακερματισμένη- συριακή αντιπολίτευση, αφού άφησαν εκτός συμφωνίας την τύχη του Ασαντ
Του Νικόλα Ζηργάνου
Υστερα από πέντε ώρες συνομιλιών στη Μόσχα, οι υπουργοί Εξωτερικών της Ρωσίας και των Ηνωμένων Πολιτειών, Σεργκέι Λαβρόφ και Τζον Κέρι, συμφώνησαν να προωθήσουν σύντομα, ίσως και στα τέλη του Μαΐου, μια διεθνή διάσκεψη για τη Συρία, προκειμένου να τεθούν οι βάσεις του διαλόγου μεταξύ της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης για την αναζήτηση πολιτικής λύσης. «Θα προσπαθήσουμε να φέρουμε τις δύο πλευρές στο τραπέζι των συνομιλιών», τόνισε ο Κέρι, που έδειχνε περιχαρής στη συνέντευξη Τύπου, καθώς πέτυχε τον στόχο του, να έρθουν Ουάσινγκτον και Μόσχα πιο κοντά, μέσω Συρίας, μετά τα «πέτρινα χρόνια» της Χίλαρι Κλίντον.
Πρακτικά, οι δύο μεγάλες δυνάμεις συνομολογούν ότι δεν θέλουν μια διάχυση της κρίσης, δεν επιθυμούν μια χαοτική Συρία και δεν θέλουν να δουν τα μαύρα λάβαρα της τρομοκρατικής οργάνωσης Αλ Νούσρα (που είναι ιδιαίτερα ισχυρή στη Συρία, με 10.000-15.000 μαχητές) να κυματίσουν στο προεδρικό μέγαρο στη Δαμασκό.
Συμφωνεί και η Ε.Ε.
Βάση της σύγκλισης Ρώσων και Αμερικανών είναι μια πολιτική διευθέτηση του συριακού προβλήματος, θέση την οποία συμμερίζεται και η Ευρωπαϊκή Ενωση, η οποία έσπευσε χθες να χαιρετίσει την πρόταση για διεθνή διάσκεψη στην οποία θα συμμετάσχουν εκπρόσωποι της κυβέρνησης της Δαμασκού και της αντιπολίτευσης. Ομως, εδώ αρχίζουν τα δύσκολα.
Η συριακή αντιπολίτευση έδειξε πολύ επιφυλακτική, καθώς Κέρι και Λαβρόφ έθεσαν στην άκρη το ακανθώδες θέμα της τύχης του Μπασάρ αλ Ασαντ. Αυτό θα το λύσουν οι Σύροι μεταξύ τους, δεν μπορεί να είναι προϋπόθεση του διαλόγου να εγκαταλείψει ο Ασαντ την εξουσία, φέρεται να είπε ο Λαβρόφ και πέτυχε την αμερικανική συναίνεση. «Δεν ανησυχούμε για πρόσωπα, αλλά για την τύχη του λαού της Συρίας», πρόσθεσε ο Ρώσος υπουργός, σε μια προσπάθεια να δείξει ότι τα ρωσικά συμφέροντα δεν ταυτίζονται με την τύχη του Σύρου προέδρου.
Η «Εθνική Συμμαχία για τη Συρία» είχε θέσει στο παρελθόν ως όρο για να αρχίσει συνομιλίες την παραίτηση Ασαντ και αυτή η θέση είχε υποστηριχθεί και από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, που τώρα φαίνεται να αλλάζει ρότα. Πριν από δύο μήνες, ο πρώην ηγέτης της συριακής αντιπολίτευσης, Μοάζ Κατίμπ, είχε υποχωρήσει από την αδιάλλακτη θέση και είχε αφήσει ανοιχτό το θέμα, για να ακολουθήσει σφοδρή κριτική από τους «σκληρούς» και τελικά να οδηγηθεί σε παραίτηση.
Ακόμη κι αν ξεπεραστεί αυτός ο σκόπελος, το άλλο μεγάλο πρόβλημα θα είναι ποιοι θα λάβουν μέρος στη διάσκεψη που προωθούν Ρώσοι και Αμερικανοί. Τον Φεβρουάριο, ο ηγέτης των Αδελφών Μουσουλμάνων της Συρίας, σε συνέντευξή του στην «Εφ.Συν.», είχε δηλώσει πως «σε έναν διάλογο με το καθεστώς, δεν μπορούν να συμμετάσχουν όσοι έχουν τα χέρια τους λερωμένα με αίμα». Ποιοι αξιωματούχοι της Δαμασκού θα γίνουν λοιπόν αποδεκτοί ως συνομιλητές; Και τι σημαίνει αυτό για την πορεία του διαλόγου, που θα πρέπει κάποια στιγμή να καταλήξει σε έναν οδικό χάρτη για τη συντεταγμένη μετάβαση στην επόμενη ημέρα; Θα επαναλάβουν στη Συρία το λάθος του Ιράκ, όπου αποκλείστηκαν όλα τα στελέχη αλλά και τα μέλη του κυβερνητικού κόμματος Μπάαθ από τη νέα εξουσία στη Βαγδάτη, με αποτέλεσμα να καταρρεύσουν όλες οι κρατικές δομές;
Ομως πρόβλημα εκπροσώπησης έχει και η αντιπολίτευση. Θα κάτσει στο τραπέζι μόνο η εξόριστη «Εθνική Συμμαχία για τη Συρία» ή θα λάβουν μέρος και οι Σύροι αντιφρονούντες του «εσωτερικού» που δεν αντιπροσωπεύονται στη Συμμαχία; Η συριακή αντιπολίτευση είναι εξαιρετικά κατακερματισμένη, χωρίς συνοχή και συχνά οι οργανώσεις της έχουν αντικρουόμενα συμφέροντα.
Τα προβλήματα του συμβιβασμού
Το άλλο μεγάλο πρόβλημα που θα έχει η διαπραγμάτευση, αν γίνει τελικά, είναι πως συνήθως για να πετύχει ένας συμβιβασμός πρέπει να αντανακλώνται ο συσχετισμός και η ισορροπία δυνάμεων που υπάρχει στο έδαφος, στη νέα πολιτική πραγματικότητα. Και τέλος, θα πρέπει να υπάρχουν δυνάμεις και στις δύο πλευρές που να στηρίζουν έναν συμβιβασμό και να μην κυριαρχούν οι ακραίες και μαξιμαλιστικές πολιτικές που δεν οδηγούν πουθενά, παρά μόνο στη συνέχιση των σφαγών και στο χάος.
Αυτή τη στιγμή, έπειτα από δύο χρόνια πολέμου, φαίνεται ότι οι αντάρτες ελέγχουν τα βόρεια και τα ανατολικά εδάφη της χώρας, χωρίς όμως να έχουν κερδίσει κανένα μεγάλο αστικό κέντρο, ενώ εμφανίζουν και σημάδια κόπωσης. Τις τελευταίες δύο εβδομάδες ο κυβερνητικός στρατός έχει καταφέρει ισχυρά πλήγματα στην ένοπλη αντιπολίτευση, η οποία έχασε σημαντικά εδάφη στα σύνορα με τον Λίβανο, στο Αλ Κουασίρ, στα περίχωρα της Δαμασκού και στα σύνορα με την Ιορδανία. Η εξέλιξη αυτή ίσως δίνει στον Ασαντ την ψευδαίσθηση ότι μπορεί να κρατηθεί για πάντα στην εξουσία, έστω και ελέγχοντας τη μισή χώρα, με αποτέλεσμα να μην είναι πρόθυμος να κάνει τον συμβιβασμό που απαιτεί μια πολιτική λύση.
Χθες, στη Μόσχα, έγινε ένα μεγάλο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά τίποτα δεν προδικάζει ότι το επερχόμενο χάος θα αποφευχθεί.
