ΣΟΥΗΔΙΑ Η ανισότητα ανάμεσα στις εύπορες συνοικίες των γηγενών και τα άθλια προάστια των «ξένων» πυροδότησε τα χειρότερα επεισόδια των τελευταίων ετών

→Η ανισότητα ανάμεσα στις εύπορες συνοικίες των γηγενών και τα άθλια προάστια των «ξένων» πυροδότησε τις χειρότερες  ταραχές των τελευταίων ετών

Της Ελλης Πάνου

Περίπου μία εβδομάδα διήρκεσαν οι χειρότερες ταραχές των τελευταίων ετών στη Σουηδία, με την πυρπόληση τουλάχιστον 150 αυτοκινήτων και την καταστροφή δημόσιων και μη κτιρίων. Κι όταν κόπασαν το περασμένο Σαββατοκύριακο, αφού επεκτάθηκαν έως 200 χιλιόμετρα από τα προάστια της Στοκχόλμης, άνοιξε η δημόσια συζήτηση για το θέμα των μεταναστών: Εάν αποδίδει η πολιτική της ενσωμάτωσής τους σε μια κοινωνία που θεωρούνταν μέχρι χθες από τις πλέον ανοιχτές και δίκαιες, εάν η πολιτική ηγεσία πρέπει να περηφανεύεται για το μοντέλο του κοινωνικού κράτους που έχει υιοθετήσει, εάν η Σουηδία τελικά σωστά διατηρεί τον τίτλο του «παράδεισου της ισότητας».

Για πολλούς Σουηδούς δημοσιογράφους, τα επεισόδια με πρωταγωνιστές νεαρούς μετανάστες στο προάστιο Χάσμπι της πρωτεύουσας προκλήθηκαν από «ένα κοκτέιλ φτώχειας, απόγνωσης, ξενοφοβίας, ανικανότητας, γεωγραφίας και κοινωνικής τάξης». Δεν ήταν όμως μόνο αυτά τα αίτια, υποστηρίζει η δανέζικη εφημερίδα «Politiken», αφού οι αναλύσεις δεν ανέφεραν ότι το 80% των κατοίκων στις υποβαθμισμένες εστίες των ταραχών είναι μετανάστες, που νιώθουν σαν «ισοβίτες» του περιθωρίου.

«Δεν είναι ασήμαντο το γεγονός», αναφέρει το σχετικό άρθρο, «ότι σχεδόν όλες οι σουηδικές πόλεις κινούνται σε έναν παράλληλο κόσμο, πολύ μακρινό από αυτόν που βιώνει η ελίτ στις εύπορες περιοχές. Πρέπει να καταγραφεί ως μαζική αποτυχία το γεγονός ότι οι νέοι που μεγαλώνουν σε αυτές τις πόλεις κι αυτά τα φτωχά προάστια δεν θα έχουν ποτέ τις ίδιες ευκαιρίες με όσους ζουν σε περιφέρειες κοινωνικά και εθνοτικά πιο αρμονικά δεμένες».

O… τυχαίος θάνατος ενός μετανάστη

Σύμφωνα με τις τοπικές αρχές, τα επεισόδια -που πυροδότησε ο θάνατος ενός 69χρονου μετανάστη, πιθανώς από την Πορτογαλία, από σφαίρες των δυνάμεων ασφαλείας- οφείλονται στην οργή που καθορίζει τη νέα γενιά των μεταναστών, η οποία πορεύεται πλέον με τη βεβαιότητα ότι είναι θύμα ρατσιστικών απόψεων και αστυνομικής βίας. Τα στοιχεία στηρίζουν αυτή την άποψη. Πρόσφατη κυβερνητική μελέτη έδειξε ότι το ένα τρίτο των νέων ηλικίας 16-29 ετών που ζουν στις πιο υποβαθμισμένες περιοχές της χώρας, ούτε σπουδάζουν ούτε δουλεύουν και η ανεργία είναι ιδιαίτερα υψηλή στα προάστια όπως το Χάσμπι, όπου ζουν κυρίως μετανάστες από τη Σομαλία, το Αφγανιστάν, το Ιράκ και τη Λατινική Αμερική.

Από τους νέους που οδηγήθηκαν στο Τμήμα για τις ταραχές, ο μεγαλύτερος ήταν 18 ετών και όλοι, με εξαίρεση έναν, είχαν φάκελο στην αστυνομία.

Το πρόβλημα οφείλεται κυρίως στην «γκετοποίηση» των μεταναστών, σχολιάζει η «Agtonbladet Stockholm», φέρνοντας ως παράδειγμα το προάστιο Χάσμπι, όπου «από τους 12.000 κατοίκους του, πάνω από το 60% έχει γεννηθεί εκτός Σουηδίας και το ποσοστό αυτό φθάνει το 85%, εάν συνυπολογιστούν όσοι γεννήθηκαν μεν στη Σουηδία, αλλά οι γονείς τους είναι μετανάστες».

Οι άλλοι σημαντικοί παράγοντες είναι το εκπαιδευτικό σύστημα και η ανεργία, δηλαδή το ουσιαστικό πεδίο ενσωμάτωσης, εκεί όπου τελειοποιεί κανείς την ξένη γλώσσα, εκεί όπου δικτυώνεται με την υπόλοιπη κοινωνία, εκεί όπου μπορεί να κερδίζει τα προς το ζην. Ετσι, με βίαιο τρόπο, το πρόβλημα κατέλαβε κορυφαία θέση στην πολιτική ατζέντα, ενάμιση χρόνο πριν από τις επόμενες γενικές εκλογές.

Μετά τη δημοσιοποίηση και των στοιχείων που δείχνουν ότι ο αριθμός των μεταναστών που ζητούν άσυλο έφθασε σε επίπεδα-ρεκόρ, το ξενοφοβικό κόμμα των Σουηδών Δημοκρατών είχε ήδη εκτοξευτεί στην τρίτη θέση από τις αρχές του χρόνου και είναι σχεδόν βέβαιο ότι λόγω των ταραχών, θα ενισχυθεί κι άλλο.

Φόβοι για άνοδο της ακροδεξιάς

Παρότι οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η πλειοψηφία των Σουηδών εξακολουθεί να υποστηρίζει τη μετανάστευση, ο φόβος είναι ότι η χώρα θα ακολουθήσει το παράδειγμα της Δανίας όπου ένα ξενοφοβικό κόμμα έπαιζε τον ρόλο του ρυθμιστή στην τελευταία κυβέρνηση, επιβάλλοντας αμφιλεγόμενες πολιτικές.

Οι Σουηδοί Δημοκράτες έχουν διπλασιάσει το ποσοστό τους στο 10% από τις εκλογές του 2010 και μπορεί να ανέβουν κι άλλο εάν επιβεβαιωθεί μέτρηση λίγο πριν από τις ταραχές που έδειξε ότι το 20% των ψηφοφόρων πιστεύει πως το κόμμα έχει την καλύτερη μεταναστευτική, ή ακριβέστερα… αντιμεταναστευτική, πολιτική.