ΚΡΟΑΤΙΑ Μπορεί να έγινε το 28ο μέλος της Ε.Ε., αλλά στην Ενωση υπάρχει προβληματισμός γι’ αυτό και στο εσωτερικό της χώρας φοβούνται ότι μετά από 7 χρόνια θυσιών πάνε κατευθείαν προς τον ευρωπαϊκό… Νότο

Του Δημήτρη Σ. Φαναριώτη

Με την οικονομία της να βρίσκεται στον πέμπτο συνεχόμενο χρόνο ύφεσης, την ανεργία στο 21% και τους πολίτες της να εκφράζουν βαθιές επιφυλάξεις για τη μελλοντική ευρωπαϊκή προοπτική της, η Κροατία έγινε από τα μεσάνυχτα της Κυριακής το 28ο ισότιμο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης και η δεύτερη Δημοκρατία της πρώην Γιουγκοσλαβίας που συμμετέχει στην Ε.Ε.

Επιθυρία από παλιά

Και μπορεί η σημερινή ημέρα να την βρίσκει μέλος πλέον της ευρωπαϊκής οικογένειας -κάτι που επιθυμούσε από το 1991 οπότε ανακήρυξε την ανεξαρτησία της-, αλλά η ανησυχητική κατάσταση της οικονομίας προκαλεί περισσότερο προβληματισμό παρά ευφορία στα 4,4 εκατομμύρια των πολιτών της.

Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του συνταξιούχου Πάβαο Μπρκάνοβιτς στο πρακτορείο Reuters: «Απλά δείτε τι γίνεται στην Ελλάδα και στην Ισπανία! Εκεί πάμε;» διερωτήθηκε. «Χρειάζεσαι ψευδαισθήσεις για να χαίρεσαι, αλλά οι ψευδαισθήσεις έχουν χαθεί εδώ και πολύ καιρό», πρόσθεσε. Από κυβερνητικής πλευράς, ο πρόεδρος Ιβο Γιοσίποβιτς δήλωσε χθες στον κροατικό τηλεοπτικό σταθμό Nova TV ότι δεκάδες δημοσιογράφοι από τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν σταματούσαν να τον ρωτούν γιατί το Ζάγκρεμπ θέλει να ενταχθεί στους 27.

«Η αντερώτησή μου ήταν: Ερχεστε από την Ε.Ε. Ετοιμάζεται η χώρα σας να αποχωρήσει από την Ενωση; Απαντούσαν όλοι ανεξαιρέτως: “Φυσικά και όχι”. Να λοιπόν, γι’ αυτό εντασσόμαστε, διότι κι εμείς πιστεύουμε ότι η Ε.Ε. έχει μέλλον», πρόσθεσε ο Γιοσίποβιτς.

«Δεν έχουμε πλέον δικαιολογίες. Εάν κάποτε βλέπαμε εχθρικά την Ε.Ε., στη βάση στερεοτύπων και με ρεαλιστικό -ή και μη ρεαλιστικό- τρόπο, τώρα αυτό δεν υφίσταται. Σήμερα κρατάμε στα χέρια μας την επιτυχία κι ας ζήσει η Κροατία στην Ευρωπαϊκή Ενωση», είπε στην ομιλία του ο πρωθυπουργός της Κροατίας, Ζόραν Μιλάνοβιτς.

Εορτασμοί με μισή καρδιά

Οι σημαίες της Ε.Ε. να κυμάτιζαν πάνω σε εξέδρα στην κεντρική πλατεία του Ζάγκρεμπ για τους επίσημους εορτασμούς που πραγματοποιήθηκαν, ωστόσο έλειπε καταφανώς ο ενθουσιασμός που είχε χαρακτηρίσει τις προηγούμενες διευρύνσεις στην άλλοτε κομμουνιστική ανατολική Ευρώπη.

Στο Στρασβούργο, με αφορμή την ένταξη, οι σημαίες υψώθηκαν χθες το απόγευμα έξω από το κτίριο του Eυρωκοινοβουλίου, ενώ ο πρόεδρος Μάρτιν Σουλτς άνοιξε τη σύνοδο της ολομέλειας κάνοντας χειραψία με κάθε Κροάτη ευρωβουλευτή, τοποθέτησε τη σημαία της βαλκανικής χώρας στον ιστό της και στη συνέχεια καλωσόρισε το νέο κράτος-μέλος.

Η Σλοβενία ήταν η πρώτη που μπήκε στην Ε.Ε., το 2004, και η Κροατία έγινε μέλος χθες, ενώ η ΠΓΔΜ, το Μαυροβούνιο και το Κόσοβο φαίνεται ότι θα περιμένουν για χρόνια ακόμη πριν φτάσουν στην εισδοχή.

Η Σερβία πήρε «πράσινο φως» μετά την πρόσφατη σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων το αργότερο έως τον Ιανουάριο του 2014, ενώ σε μια συμβολική κίνηση, στη χθεσινή πανηγυρική τελετή στο Ζάγκρεμπ, παρέστη και ο Σέρβος υπουργός Εξωτερικών Μίρσιτς.

Πάντως, για να φτάσει το Ζάγκρεμπ στη χθεσινή ιστορικής σημασίας ημέρα, πέρασε από ένα επταετές τεστ με πολλές θυσίες, υπό την καθοδήγηση των Βρυξελλών, το οποίο περιλάμβανε αλλεπάλληλες διεξοδικές μεταρρυθμίσεις, που με τη σειρά τους πυροδοτούσαν σε τακτά χρονικά διαστήματα έντονες λαϊκές αντιδράσεις.

Ειδικότερα, παρέδωσε πάνω από 10 Κροάτες και Βόσνιους Κροάτες στρατιωτικούς και πολιτικούς αξιωματούχους που κατηγορούνταν για εγκλήματα πολέμου στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την Πρώην Γιουγκοσλαβία του ΟΗΕ στη Χάγη.

Ιδιωτικοποίησε ιστορικά και παραδοσιακά αλλά χρεωμένα ναυπηγεία, θέσπισε νόμους εναντίον της διαφθοράς και στο πλαίσιο εφαρμογής τους ο πρώην πρωθυπουργός Ιβο Σανάντερ κατέληξε στη φυλακή.

Ενστάσεις στην Ε.Ε.

Ωστόσο, ορισμένες χώρες της Ε.Ε. συνεχίζουν να διατυπώνουν ανοικτά ανησυχίες για το επίπεδο της διαφθοράς και το οργανωμένο έγκλημα στην Κροατία. Μάλιστα, η Ανγκελα Μέρκελ όχι μόνο «σνόμπαρε» στο παρά πέντε τη χθεσινή τελετή στο Ζάγκρεμπ, αλλά στο εβδομαδιαίο podcast της που δημοσιεύει η καγκελαρία, κάλεσε την Κροατία να συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις.

«Υπάρχουν πολλά που πρέπει να γίνουν, ειδικά στον τομέα της δικαιοσύνης και της καταπολέμησης της διαφθοράς» είπε η Γερμανίδα καγκελάριος.