Της Εριέττας Καλοφώνου
«Κυρία Μέρκελ, είστε ανεπιθύμητη». Με μια ανοιχτή επιστολή που κυκλοφόρησε πριν από λίγες μέρες στο διαδίκτυο, περισσότεροι από 100 διανοούμενοι της Πορτογαλίας ανακηρύσσουν persona non grata τη Γερμανίδα καγκελάριο, η οποία πραγματοποιεί επίσημη επίσκεψη σήμερα στη χώρα τους.
Η Λισαβόνα είναι ο τρίτος στην περιοδεία της Γερμανίδας καγκελαρίου στις ευρωπαϊκές χώρες που πλήττονται βαρύτατα από την οικονομική κρίση. Προηγήθηκε η Ισπανία τον Σεπτέμβριο και η Ελλάδα τον Οκτώβριο.
Η Ανγκελα Μέρκελ, η οποία καταφτάνει στη Λισαβόνα συνοδευόμενη από μια κουστωδία Γερμανών επιχειρηματιών, αναμένεται να συναντηθεί με τον πρωθυπουργό Πέντρο Πάσος Κοέλιο και με τον πρόεδρο της Δημοκρατίας Ανίμπαλ Καβάκο Σίλβα, ενώ πρόκειται να επισκεφτεί κι ένα εργοστάσιο της Volkswagen στα περίχωρα της πρωτεύουσας.
Σε πολιτικό επίπεδο από την επίσκεψη της Μέρκελ δεν αναμένεται καμία ιδιαίτερη είδηση πλην του καθιερωμένου ευχολογίου και ηθικής συμπαράστασης προς τη δοκιμαζόμενη χώρα που «προσπαθεί σκληρά». Οπως και στην περίπτωση της Ελλάδας, φαίνεται ότι ο κύριος σκοπός της επίσκεψης είναι να «ψωνίσει», γεγονός που γίνεται ολοφάνερο από την ομάδα των επιχειρηματιών που τη συνοδεύει.
Οι Πορτογάλοι, όπως όλα δείχνουν, της επιφυλάσσουν «θερμή» υποδοχή. Συνδικάτα και πολίτες βρίσκονται ήδη σε αναβρασμό, καθώς η επίσκεψη της Μέρκελ γίνεται δύο μόλις μέρες πριν από τη μεγάλη πανευρωπαϊκή απεργία της 14ης Νοεμβρίου στην οποία συμμετέχει και η Πορτογαλία.
«Στον διάολο να πάει η τρόικα» είναι ο τίτλος μιας δημοφιλούς σελίδας στο Facebook, η οποία καλεί τους πολίτες σε παλλαϊκή διαμαρτυρία την ημέρα της επίσκεψης.
Η ίδια σελίδα είχε κινητοποιήσει στις 15 Σεπτεμβρίου ένα εκατομμύριο κόσμο, το ένα δέκατο του πληθυσμού δηλαδή, στην πολυπληθέστερη διαδήλωση της τελευταίας δεκαετίας ενάντια στη λιτότητα. Προφανώς γιατί, παρά τις διαβεβαιώσεις του δεξιού πρωθυπουργού Πάσος Κοέλιο ότι η Πορτογαλία δεν θα γίνει Ελλάδα, η χώρα ελληνοποιείται με ταχύτατους ρυθμούς.
Οσο και αν η τρόικα δίνει τα εύσημα για την πιστή τήρηση του προγράμματος, αυτό το πρόγραμμα δεν βγαίνει. Πληθαίνουν τα σενάρια που θέλουν την Πορτογαλία να ζητά και δεύτερο πακέτο διάσωσης, πέραν των 78 δισ. ευρώ που έχει λάβει από την τρόικα.
Την ίδια στιγμή η χώρα βυθίζεται ολοένα και περισσότερο στη φτώχεια και την ύφεση. Η ανεργία άγγιξε το ποσοστό ρεκόρ τού 15,9% και οι προβλέψεις για το 2013 είναι ακόμα πιο δυσοίωνες.
Η κυβέρνηση προβλέπει ύφεση της τάξης του 1% για το 2013, αν και οι περισσότεροι οικονομολόγοι βρίσκουν αυτή την εκτίμηση υπεραισιόδοξη.
Κι ενώ υπάρχει εκτροχιασμός του Μνημονίου και στην Πορτογαλία, η κυβέρνηση ετοιμάζεται να υποβάλει στη Βουλή ένα βαρύτατο προϋπολογισμό που θα τσακίσει τα χαμηλά και μεσαία κοινωνικά στρώματα: αύξηση στον φόρο εισοδήματος, φόρο αλληλεγγύης, περικοπές στις δαπάνες για την υγεία και στα κοινωνικά επιδόματα, νέα μείωση στις συντάξεις και στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων, απολύσεις 600.000 δημοσίων υπαλλήλων.
Στόχος, η εξοικονόμηση 3 δισ. ευρώ ώστε το έλλειμμα να μειωθεί στο 3% του ΑΕΠ ώς το 2014.
Ως τη «μεγαλύτερη φοροεπιδρομή στην ιστορία της πορτογαλικής Δημοκρατίας» χαρακτηρίζει αυτό το πακέτο η οικονομική εφημερίδα «Jornal de Negocios», που για τους περισσότερους εργαζόμενους θα σημάνει την απώλεια ενός μισθού κατά μέσο όρο.
Παρ' όλα αυτά ο υπουργός Οικονομικών Βίτορ Γκασπάρ, αναμασώντας τη γνωστή μνημονιακή καραμέλα, διαμηνύει: «Δεν υπάρχουν περιθώρια ελιγμών».
Μόνο που η κυβέρνηση θα έρχεται αντιμέτωπη με μια διαρκώς αυξανόμενη λαϊκή δυσαρέσκεια. Μέσα στους τελευταίους μήνες έχουν πραγματοποιηθεί τόσες απεργίες και διαδηλώσεις όσες δεν είχαν γίνει από την Επανάσταση των Γαριφάλων και την αποκατάσταση της δημοκρατίας το 1974.
Η τελευταία διαδήλωση έγινε το Σάββατο, όταν τουλάχιστον 10.000 στρατιωτικοί συγκεντρώθηκαν έξω από τη Βουλή για να διαμαρτυρηθούν για την υποβάθμιση του ρόλου των ενόπλων δυνάμεων και για τον κίνδυνο απώλειας της εθνικής κυριαρχίας και της συνταγματικής νομιμότητας.
Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι πρόσφατα ο στρατός είχε εκδώσει ανακοινωθέν με το οποίο εξέφραζε πάλι την ανησυχία του για την κατάσταση στη χώρα και τασσόταν με το μέρος των διαμαρτυρόμενων πολιτών.
Γεγονός είναι ότι οι πάλαι ποτέ «ήσυχοι» Πορτογάλοι, βλέποντας τη ζωή τους να επιδεινώνεται καθημερινά και βλέποντας το κακό παράδειγμα της Ελλάδας, αλλά και της γειτονικής Ισπανίας, έχουν βγει στους δρόμους για τα καλά. Και όπως λέει η παροιμία, «τα σιγανά ποτάμια να φοβάσαι».
