Η μέθοδος εξέτασης προσομοιάζει με τη σπιρομέτρηση, είναι ανώδυνη και αναίμακτη και εστιάζει στους μικρούς αεραγωγούς των πνευμόνων. Τη συσκευή σχεδίασε και κατασκεύασε το Εργαστήριο Ηλεκτρονικής Σχεδίασης και Ανάπτυξης του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας
«Με μία απλή εξέταση εισπνοής αέρα από τον εξεταζόμενο, μπορούμε πλέον εύκολα και εντελώς ανώδυνα να ανιχνεύσουμε πρώιμα δυσλειτουργίες των μικρών αεραγωγών του πνεύμονα» τονίζει ο διευθυντής της Πνευμονολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου Ηρακλείου, Νίκος Σιαφάκας
Του Παναγιώτη Γεωργουδή
Μια πρωτότυπη συσκευή, που σχεδίασε και κατασκεύασε εξ ολοκλήρου το Εργαστήριο Ηλεκτρονικής Σχεδίασης και Ανάπτυξης του Ινστιτούτου Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας (ΙΤΕ) και λειτουργεί ήδη στην Πνευμονολογική Κλινική του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ηρακλείου, δίνει τη δυνατότητα να διαπιστωθούν εγκαίρως πιθανές βλάβες στους πνεύμονες σε πρώιμη φάση και με την κατάλληλη αγωγή να αποφευχθεί η εξέλιξή τους σε επικίνδυνες πνευμονοπάθειες.
Η μέθοδος εξέτασης προσομοιάζει με τη σπιρομέτρηση, είναι ανώδυνη και αναίμακτη και εστιάζει στους μικρούς αεραγωγούς των πνευμόνων και τη βαρύτητα που έχουν αυτοί στη λειτουργία των πνευμόνων και του αναπνευστικού συστήματος γενικότερα.
Η εν λόγω συσκευή, όπως τονίζει εμφατικά ο καθηγητής Ιατρικής και διευθυντής της Πνευμονολογικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ηρακλείου, Νίκος Σιαφάκας, μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην πρόληψη της νόσου, στην πρώιμη διάγνωση, στην εκτίμηση της βαρύτητας της ασθένειας καθώς και στην παρακολούθηση της θεραπευτικής αγωγής.
Το πρωτότυπο αυτό μηχάνημα σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε εξ ολοκλήρου στο Εργαστήριο Ηλεκτρονικής Σχεδίασης και Ανάπτυξης του ΙΤΕ, με επικεφαλής τον ερευνητή Βλάση Λαδόπουλο, ενώ ο ερευνητής Γιώργος Παπαϊωάννου πραγματοποίησε τον προγραμματισμό της εφαρμογής δεδομένων στον υπολογιστή του μηχανήματος. Ολες οι διαδικασίες γίνονται αυτοματοποιημένα με πλήρη ακρίβεια και τα κλινικά αποτελέσματα του εξεταζόμενου παρουσιάζονται σε μορφή απεικονίσεων και γραφικών παραστάσεων στον υπολογιστή. Εκτός από τη συσκευή που δουλεύει στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου, έχουν κατασκευαστεί άλλα δύο μηχανήματα από την ομάδα του κ. Λαδόπουλου: το ένα εγκαταστάθηκε στο Νοσοκομείο «Σωτηρία» και το άλλο θα εγκατασταθεί στην Πνευμονολογική Κλινική του Νοσοκομείου Αλεξανδρούπολης.
• Κύριε Σιαφάκα, γιατί ασχολείστε με τους μικρούς αεραγωγούς των πνευμόνων;
Ασχολούμαστε με τους μικρούς αεραγωγούς των πνευμόνων, οι οποίοι είναι τα μικρά σωληνάκια που μεταφέρουν τον αέρα στις κυψελίδες, έχουν διάμετρο δύο μικρά και η βαρύτητά τους είναι πολύ μεγάλη. Αυτό συμβαίνει διότι οι μικροί αεραγωγοί είναι περίπου τρία εκατομμύρια σε κάθε πνεύμονα. Ως εκ τούτου αποτελούν πολύ σημαντικό κομμάτι του πνεύμονα διότι εκεί εντοπίζεται η αρχή πολλών πνευμονοπαθειών καθώς επίσης συντελείται και η αναγέννηση των πνευμόνων. Σε αυτή την περιοχή υπάρχουν τα κύτταρα που μπορούν να επιδιορθώσουν τον πνεύμονα, οπότε η σημασία τους είναι τεράστια.
Ταυτόχρονα, για να μας δώσουν κλινικά σημεία ή να μπορέσουμε πρώιμα να ανιχνεύσουμε βλάβες τους πρέπει να καταστραφεί μεγάλος αριθμός από τους μικρούς αεραγωγούς. Λόγω του γεγονότος ότι οι μικροί αεραγωγοί βρίσκονται στην περιφέρεια του πνεύμονα είναι δύσκολο να εκτιμήσουμε τη λειτουργία τους με απλές μεθόδους. Σκεφθείτε ότι ακόμα και η αξονική τομογραφία υψηλής ευκρίνειας δεν είναι δυνατόν να τεκμηριώσει βλάβες των μικρών αεραγωγών.
• Το γεγονός αυτό κάνει την ύπαρξη αυτής της συσκευής τόσο πολύτιμης;
Βεβαίως, μας λύνει τα χέρια σε πολλά επίπεδα. Κατ’ αρχάς έγινε μια προσπάθεια συνεργασίας μεταξύ της Πανεπιστημιακής Πνευμονολογικής Κλινικής Ηρακλείου και του Εργαστηρίου Ηλεκτρονικής Σχεδίασης του ΙΤΕ, με αποτέλεσμα την επιτυχημένη δημιουργία ενός πρωτότυπου μηχανήματος διεθνώς, το οποίο μπορεί να ανιχνεύει έγκαιρα τις βλάβες στους μικρούς αεραγωγούς. Η μέθοδος που αναπτύχθηκε είναι απλή, αναίμακτη. Αν και μοιάζει αρκετά με την απλή σπιρομέτρηση, βασίζεται σε εντελώς διαφορετικές ιδιότητες που έχει ο αέρας που αναπνέουμε, καθώς και ένα μείγμα ηλίου-οξυγόνου, και επιπροσθέτως στις ειδικές ιδιότητες αυτού του μείγματος σε συνδυασμό με τη φυσιολογία των μικρών αεραγωγών. Ετσι, με μία απλή εξέταση εισπνοής αέρα του προαναφερόμενου μείγματος από τον εξεταζόμενο μπορούμε πλέον εύκολα και εντελώς ανώδυνα να ανιχνεύσουμε πρώιμα δυσλειτουργίες των μικρών αεραγωγών του πνεύμονα.
• Για ποιους ασθενείς είναι πολύτιμη αυτή η εξέταση;
Μια σημαντική κατηγορία ανθρώπων που θα έχουν ισχυρή υποστήριξη με τη χρήση της συγκεκριμένης συσκευής είναι οι καπνιστές, που οι πνεύμονές τους επιβαρύνονται πολύ. Η νόσος των καπνιστών, που αρχίζει από την περιοχή των μικρών αεραγωγών, θα μπορεί να ανιχνεύεται πλέον σε πρώιμα στάδια και να μην προχωρά στην κατάσταση της χρονίας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας. Επίσης, η μελέτη των μικρών αεραγωγών στο άσθμα, στην άλλη συχνή πνευμονοπάθεια, θα μπορεί να δείξει την ενεργό συμμετοχή των μικρών αεραγωγών σε αρκετούς ασθματικούς αρρώστους.
Συγχρόνως, με τη χρήση της ίδιας συσκευής μπορεί να εκτιμάμε κατά πόσο διάφορα φάρμακα που προκαλούν τη διάνοιξη των βρόγχων επιδρούν στην περιοχή αυτή. Επιπρόσθετα, στις διάφορες βρογχιολίτιδες υπάρχει τώρα η δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί η μέθοδος αυτή για την εκτίμηση της βαρύτητας της νόσου. Συμπερασματικά, το μηχάνημα αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην πρόληψη, στην πρώιμη διάγνωση, στην εκτίμηση βαρύτητας της νόσου καθώς και στην παρακολούθηση της θεραπευτικής αγωγής.
Στην κλινική μας, εκτός από εμένα, πάνω στην ιατρική χρήση του μηχανήματος έχει δουλέψει ο πανεπιστημιακός γιατρός Νίκος Τζανάκης, η γιατρός Κατερίνα Γιανναδάκη, η οποία εκπονεί τη διδακτορική της διατριβή σε αυτό το αντικείμενο, κυρίως στη φάση του ύπνου των εξεταζομένων, αν έχουν βλάβες οι μικροί αεραγωγοί, διότι υπάρχει μια σχετική θεωρία που τώρα θα διερευνηθεί πρακτικά.
