15/08/14 ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ

Οι τελευταίες μέρες του Νίκου Πλουμπίδη

Οι φάκελοι των επώνυμων αγωνιστών, κυρίως των ανώτερων στελεχών του ΚΚΕ, τους οποίους τηρούσε η Ασφάλεια, δεν καταστράφηκαν τον Αύγουστο του 1989 στη Χαλυβουργική. Διατηρήθηκαν και παραμένουν κλειστοί στο αρχείο της Αστυνομίας αφού η προθεσμία των 20 χρόνων, η οποία προβλεπόταν αρχικά, παρατάθηκε στη συνέχεια για 20 ακόμη χρόνια, δηλαδή.
      Pin It

Οι φάκελοι των επώνυμων αγωνιστών, κυρίως των ανώτερων στελεχών του ΚΚΕ, τους οποίους τηρούσε η Ασφάλεια, δεν καταστράφηκαν τον Αύγουστο του 1989 στη Χαλυβουργική. Διατηρήθηκαν και παραμένουν κλειστοί στο αρχείο της Αστυνομίας αφού η προθεσμία των 20 χρόνων, η οποία προβλεπόταν αρχικά, παρατάθηκε στη συνέχεια για 20 ακόμη χρόνια, δηλαδή μέχρι το 2029. Πρόσβαση στους φακέλους αυτούς, ύστερα από αίτηση και υπό όρους, έχουν μόνον οι ίδιοι οι αγωνιστές (εφόσον είναι ακόμη εν ζωή) ή συγγενείς πρώτου βαθμού.
Το 2010 ο γιος του Νίκου Πλουμπίδη ζήτησε να συμβουλευτεί τον φάκελο του πατέρα του, αίτημα που έγινε δεκτό από τον τότε αρχηγό της Αστυνομίας Λευτέρη Οικονόμου, χωρίς όμως τη δυνατότητα να του παραχωρηθεί πλήρες αντίγραφο, παρά μόνον σε αντίγραφο κάποια επιμέρους έγγραφα.
Η κατάσταση του φακέλου φανέρωνε ότι σίγουρα είχε αποψιλωθεί από κρίσιμα στοιχεία (π.χ. πρακτικά παρακολούθησης, ομολογίες κρατουμένων κτλ). Επιπλέον από τον αταξινόμητο και εμφανώς ελλιπή χαρακτήρα του προέκυπτε αβίαστα το συμπέρασμα ότι επρόκειτο για σπαράγματα ενός κατά το παρελθόν ογκωδέστατου φακέλου, ο οποίος από τη στιγμή που έπαψε να είναι ενεργός είχε λεηλατηθεί.
Από τα έγγραφα που περιείχε ο φάκελος τον οποίο συμβουλεύτηκε ο Δημήτρης Ν. Πλουμπίδης, ελάχιστα παρουσίαζαν κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον – κυρίως για λόγους συναισθηματικούς (όπως π.χ. η γραφειοκρατικού τύπου διαταγή για τη συγκρότηση του εκτελεστικού αποσπάσματος) και πολύ λιγότερο ιστορικούς. Από τα έγγραφα αυτά το σημαντικότερο ίσως είναι η αναφορά που υποβάλλει, αμέσως μετά την εκτέλεση του Ν. Πλουμπίδη, ο αστυνομικός που ήταν επιφορτισμένος με την άμεση παρακολούθησή του κατά την τελευταία εβδομάδα της ζωής του και η οποία δημοσιεύεται στη συνέχεια.

 

1504

ΑΝΑΦΟΡΑ

Του Αστυφύλακος Κ 443 (Α.Μ. 1.19.10899)

Ν. Π.

Προς

Την Υποδ/σιν Γενικής Ασφαλείας

Ενταύθα

 

Λαμβάνω την τιμήν ν’ αναφέρω ότι εκτελών υπηρεσίαν παρά τάς Φυλακάς Σωτηρίας προς φρούρησιν του καταδίκου Πλουμπίδη Νικολάου από 8ης τ.μ. μέχρι και της 14ης τ.μ. 1954 παρετήρησα τα εξής:

 

Την 8ην τ.μ. και περί ώραν 17.00΄ εξήλθε εις τον περίβολον δι’ αεροθεραπείαν όπου και παρέμεινε επί δύωρον περίπου. Συζητώντας μου είπε: «Το 1939 ένας δικός μας, γύρισε και έγινε χαφιές της Ασφάλειας. Επρόδωσε εμένα καθώς και άλλους πολλούς. Τότε πάθαμε μεγάλη ζημιά, γιατί πιαστήκαμε από την Ασφάλεια. Στην Κατοχή όμως και κατόπιν εντολής δικής μας ένας από το κόμμα επήγε τον έπιασε και τον εσκότωσε. Οταν ήμουν εξορία στην Τρίπολιν ειργαζόμην για το κόμμα, φαίνεται όμως ότι με πρόδωσαν και ένας δικός μας αμέσως με ειδοποίησε και εδραπέτευσα. Γύρισα πίσω στην Αθήνα όπου παρέμεινα κρυπτόμενος και εργαζόμενος υπέρ του κόμματος μέχρι το 1952, όπου και με συνέλαβε η Ασφάλεια. Ο Προδότης μου πρέπει να είναι ένας άνδρας ή μία γυναίκα ή και οι δύο μαζί. Μόνον αυτοί ήξεραν ότι βρισκόμουν στο σπίτι της Χάνου από το προηγούμενο βράδυ. Ετσι λοιπόν επήραν την αμοιβήν τους. Ευτυχώς όμως ότι δεν ήξεραν το σπίτι όπου έμενα τακτικά ειδάλως θα το παρέδιδον και αυτό. Αυτοί οι δύο άνθρωποι ήσαν πρώτα στο κόμμα. Ετσι λοιπόν η Ασφάλεια δεν μπόρεσε να βρη το πραγματικό μου σπίτι όπως δεν μπόρεσε να βρη και το πραγματικό σπίτι του Μπελογιάννη».

 

Εν συνεχεία μου είπε: «Μπορούσα να φύγω για έξω, αλλά δεν έφυγα. Εμεινα για να δώσω τις δέουσες κατευθύνσεις για το κόμμα. Αυτό το έκαμα διότι ουδείς άλλος θα μπορούσε να αναλάβη τα καθήκοντα του Γενικού Γραμματέως. Ευτυχώς αντιπάλους δεν είχα και γι’ αυτό εργάσθηκα όσο μπορούσα αψηφώντας ότι μιά μέρα θα με έπιανε η Ασφάλεια. Τώρα όμως οι συνεργάται μου με αποκαλούν χαφιέ. Ας με αποκαλούν. Εγώ δεν επρόδωσα ούτε θα προδώσω ποτέ το κόμμα». Εν συνεχεία μου είπε: «Ο φίλος σου ο Παπάγος για μένα είναι ανίκανος τόσον για στρατάρχης όσον και για πολιτικός. Οταν ήτο εξόριστος οι συνάδελφοί του τον αποκαλούσαν “νεκρό”, διότι εις ουδεμίαν κίνησιν είχε αναμιχθεί. Τώρα δε τελευταία η Βασίλισσα Φρειδερίκη τον αποκάλεσε «σκατάρχην», τούτο δε διότι ήθελε να αναμιχθή εις τα εσωτερικά του Παλατιού και να διώξη τον Βεντήρην, ο οποίος Βεντήρης είναι εις εκ των καλυτέρων επιτελικών αξιωματικών και με πλούσιον πολεμικόν παρελθόν εις την Μ. Ασίαν, ενώ ο Παπάγος έστελνε τηλεγραφήματα S.O.S. δηλ. να τον φέρουν από το μέτωπο της Μ.Α. οπίσω στην Αθήνα. Οταν μάλιστα ηθέλησε ο Παπάγος να κατέλθει εις την πολιτικήν ο Τσαλδάρης τον απείλησε ότι θα δημοσίευε εις τας εφημερίδας το πλούσιον ως νεκρό τούτο παρελθόν του, αλλά άλλοι όμως πολιτικοί απεσώβησαν το γεγονός». Εν συνεχεία μου είπε: «Ο φίλος σου ο Παπάγος δεν τους χωνεύει τους Άγγλους διότι όταν ο στρατάρχης Αλεξάντερ εδημοσίευσε σειρά από τα πολεμικά του απομνημονεύματα για τον Βον Παγκόσμιον Πόλεμον, τον Παπάγο ούτε καν τον ανέφερε. Πολύ καλώς έπραξε διότι ο Παπάγος εις ουδέν μέτωπον εθεάθη πολεμών με το όπλον ανά χείρας, παρά εκάθητο στο γραφείο του και απελάμβανε του αξιώματός του».

 

Την 11ην τ.μ. και ώραν 11ην πρωινήν τον επεσκέφθησαν οι κ.κ. Αστυν. Διευ/νταί α) Α΄ Κος Ρακιντζής Διευ/ντής Υποδ/σεως Γεν. Ασφαλείας και β) Β΄ Κος Κροντήρης. Μετά την αναχώρησίν των με εφώναξε ο Πλουμπίδης και μου είπε: «Οι Διευ/νταί σου ήσαν χαρούμενοι, αυτό θα οφείλεται εις νέαν των επιτυχίαν, κάποιον μεγάλον θα έπιασαν πάλι. Ξέχασα να τους ρωτήσω πότε θα δημοσιεύσουν το όνομα ή τα ονόματα. Ισως όμως αφήσουν την επιτυχίαν να δημοσιευθή μετά το πέρας του Κυπριακού γιατί ο κόσμος τώρα είναι απησχολημένος με την υπόθεσιν αυτήν». [Πράγματι, η σύλληψη του Χαρίλαου Φλωράκη που πραγματοποιήθηκε στις 27 Ιουλίου, ανακοινώθηκε τον Σεπτέμβριο]

 

Την 12.8.54 και περί ώραν 10.30΄ εξήλθε εις τον περίπατον εδώ, παραπάνω όπου και παρέμεινε επί δύο ώρες περίπου. Ο Πλουμπίδης μου είπε: «Κατηγορούν την Ε.Δ.Α. ότι συνεργάζεται με το Κ.Κ. Είναι ψέμματα. Ουδεμίαν σχέσιν έχει το Κ.Κ. μετά της Ε.Δ.Α. Αι κατηγορίαι όμως αυταί είναι ψευδείς. Είναι αμερικανικαί και συναγερμικαί. Αυτό το κάμουν διότι η Ε.Δ.Α. συγκεντρώνει αρκετούς οπαδούς και φοβάται ο συναγερμός. Μάλιστα το 1952 η χωρ/κή της Ν. Ιωνίας συνέλαβε τον Αστυν. Καραχάλιον να μοιράζη προκηρύξεις υπέρ της Ε.Δ.Α. δια να μην ψηφίση ο κόσμος Ε.Π.Ε.Κ. και να κερδίση ο συναγερμός. Στον στρατόν όλοι εψήφισαν ανά 5 για να γίνεται αμέσως ο έλεγχος στα ψηφοδέλτια, βλέπεις ότι αυτή ήτο η αρχή του Ι.Δ.Ε.Α.». Εν συνεχεία μου είπε όμως «τις πληροφορίες μας τις παίρνουμε κατά κλιμάκια. Ειδικώς όμως μόλις πιάστηκε ο Μπελογιάννης, εγώ το έμαθα αμέσως και την άλλην ημέραν συνέταξα μίαν επιστολήν ως δήθεν συγγενής του και ζητούσα πληροφορίες περί της τύχης του ως εξαφανισθέντα ή συλληφθέντα, έτσι λοιπόν εξηνάγκασα την Ασφάλειαν να δημοσιεύση αμέσως την σύλληψίν του και το επληροφορήθησαν και οι δικοί μας. Την επιστολήν μου αυτήν την έστειλα και την εδημοσίευσεν η εφημερίδα ο Δημοκρατικός. Έτσι λοιπόν έκαμα την δουλειά μου μια χαρά δίχως να πάρη χαμπάρι η Ασφάλεια τίποτα». Εν συνεχεία μου είπε: «Έχω ένα μπατζανάκη τον οποίον αποκαλώ ως ‘‘τίμιο ηλίθιο’’ διότι έχει εις την πλατείαν Βεΐκου γαλακτοπωλείον και με ζημία του μερικές φορές πωλεί νωπό αγνό βούτυρο. Του έλεγα να το νοθεύη και λιγάκι και αυτός τίποτα, αυτό σου το λέγω διότι το βούτυρο που μου φέρνουν εδώ είναι όλο λάδι». Εις ερώτησίν μου αν κανείς δικός του ή συνήγορός του τον επεσκέφθη, μου είπε: «Όχι». Ακόμη μου είπε ότι δεν θέλει να έρχονται, διότι υπόκεινται εις έξοδα κάθε φορά που έρχονται και τον βλέπουν, και διότι όσες φορές αι αδελφαί του, του έφεραν κρέας αυτός το εγύρισε οπίσω, και διότι τέλος τρέχοντος μηνός θέλει σταματήση να καπνίζη».

 

Οι τελευταίες ώρες

 

Την 13ην τ.μ. και ώραν 20.15΄ ο Αρχιφύλαξ των Φυλακών Σωτηρίας ονόματι Λαμπρίδης μου ανεκοίνωσε εμπιστευτικώς ότι την πρωίαν της αύριον θα γίνη η εκτέλεσις του Πλουμπίδη. Πράγματι δε την 0.45΄ ώραν της 14ης τ.μ. εσυνόδευσα τον Αρχιφύλακαν Λαμπρίδην αθορύβως εις το κελί του Πλουμπίδη, όπου του ανακοινώσαμε τα της εκτελέσεώς του. Ο Πλουμπίδης απήντησε ότι είναι έτοιμος ν’ αντιμετωπίση το απόσπασμα. Αμέσως τότε ηγέρθη της κλίνης του, ήλαξε εσώρουχα, επήγε διά σωματική ανάγκη, ενεδύθη και τη συνοδεία ημών ωδηγήθη εις το Αρχιφυλακείον.

 

Προ της εξόδου εκ του κελίου του ο Πλουμπίδης εζήτησε να αποχαιρετήση τους συντρόφους του. Εμείς όμως δεν του επιτρέψαμε. Τότε μας είπε: Αυτή είναι η μόνη φορά που πειθαρχώ. Πιστέψετέ το αυτό. Η ώρα όπου ωδηγήθη εις το Αρχιφυλακείον ήτο 1.15΄ πρωινή. Οταν εισήλθε εις το Αρχιφυλακείον εκείνος κάθισε ολίγον και αμέσως μετά έγραψε μίαν επιστολήν απευθυνομένη προς τους ιδικούς του, την οποίαν παρέδωσε εις τον Αρχιφύλακαν κον Λαμπρίδην. Περί ώραν 1.30΄ του προσεφέρθη καφές εκ μέρους των φυλάκων εκεί δε μας είπε: «Φίλοι μου είμαι έτοιμος, λίγες ώρες με χωρίζουν από τον θάνατον. Ουδέναν έβλαψα. Αφιέρωσα την ζωήν μου για το καλό του Ελληνικού Λαού. Δεν επρόδωσα κανέναν, και ούτε έχω να πω τίποτα άλλο». Εν συνεχεία μας είπε ότι: «Εάν αλλάξη το σύστημα τού διοικείν, η ανθρωπότης θα καλυτερεύση. Σήμερα στην Ρωσσία δεν υπάρχει [...] εκμετάλλευσις του ανθρώπου». Περί ώραν 2.05΄ εισήλθε εις το αρχιφυλακείον ο Πάτερ Δωρόθεος ίνα τον εξωμολογήση και μεταλάβη των αχράντων μυστηρίων. Ουδέ καν εδέχθη ο Πλουμπίδης, λέγοντας ότι ουδέν έχω να πω, ούτε και να μεταλάβω δέχομαι. Εγώ δεν άλλαξα τις ιδέες μου. Πάλεψα γιατί το πίστευα και πιστεύω. Πάλεψα χωρίς να βλάψω κανέναν. Εγώ τώρα πεθαίνω. Εκείνο που θέλω είναι τούτο: Οτι συγχωρώ τους εχθρούς μου και τους κατηγόρους μου μαζί. Οτι παρουσιάζομαι ενώπιον του Θεού, όπως ακριβώς είμαι. Οταν εισήλθαμε εις το Αρχιφυλακείον μετά το πέρας της εξωμολογήσεως, εζήτησε να του προσφέρουν και 2ον καφέ. Πράγματι οι φύλακες του προσέφεραν. Την 2.40΄ ώραν εζήτησε να εξέλθη του αρχιφυλακείου. Δεν του επιτρέψαμεν. Την 2.45΄ ώραν εισήλθε εις το αρχιφυλακείον ο αρχιμανδρίτης Κωστόπουλος Δαμασκηνός υπολοχαγός έφεδρος υπηρετών εις την VII Μεραρχίαν. Ούτε και εις αυτόν εδέχθη να εξωμολογηθή. Την 2.55΄ ώραν μου είπε ο Πλουμπίδης: «Να πης στον Ρακιντζή γιατί επρόλαβε και ήλθε, να μην μου πη τίποτα. Εγώ είμαι Αρκάδιος και έχω συνηθίσει να αντιμετωπίζω τα πάντα με ψυχραιμίαν. Δεν φοβάμαι τον θάνατον. Εμπρός λοιπόν. Η εκτέλεσίς μου δεν είναι νόμιμος. Οπως ο Πλαστήρας εξετέλεσε τον Μπελογιάννην για να κερδίσει, έτσι κάνει και ο Παπάγος τώρα για μένα. Ετσι είναι λοιπόν. Εμπρός. Είμαι έτοιμος να θυσιασθώ και τότε θα μάθουν οι εχθροί μου ποιος ήμουνα. Κέρδισε ο Ζαχαριάδης τώρα, ύστερα βεβαίως από τις τόσες μομφές που μου απέδωσε». Την 3.00΄ ώραν ήλθαν δύο καμιόνια του Τμήματος Μεταγωγών με επί κεφαλής τον αξιωματικόν φρούραρχον Ασημακόπουλον Βασιλ. διά να τον παραλάβη. Την 3.03΄ ώρα εζήτησε να γράψη και δεύτερο σημείωμα όπερ και έπραξε. Από την στιγμήν δε αυτήν άρχισε να χάνη τις αισθήσεις του, και έτρεμαν τα δάκτυλά του, κατ’ εκείνην δε την στιγμήν εζήτησε και 3ον καφέ. Του εδόθη. Την 3.25΄ ώραν εισήλθε εντός του Αρχιφυλακείου ο φρούραρχος Ασημακόπουλος Βασίλ. και τον διέταξε να εγερθή όπου κατ’ εκείνην την στιγμήν ιδρώς περιέλουσε το πρόσωπό του. Πράγματι υπήκουσε. Ηγέρθη και εξερχόμενος της θύρας των Φυλακών την 3.30΄ώραν εστράφη και ανεφώνησε προς τους κρατουμένους συντρόφους του: Γεια σας παιδιά.

 

Αμέσως επεβιβάσθη του αυτοκινήτου τη συνοδεία χωροφυλάκων και του πάτερ Δωροθέου και εμού και τον ωδηγήσαμε εις τον παρά τω Δαφνί τόπον των εκτελέσεων.

 

Καθ’ οδόν μου είπε: Την όλην κατάστασιν στην Ελλάδα την εδημιούργησε η Αμερικανική προπαγάνδα την οποίαν υπακούετε όλοι πιστά. Το κόμμα πολέμησε για την ελευθερία του λαού της Ελλάδος. Τα περισσότερα δε εγκλήματα που έγιναν, έγιναν από τους άλλους και όχι από το κόμμα και αρκετά παιδιά δικά μας, δηλ. του λαού σκοτώθηκαν τίμια. Τους δε άνδρας της Χωρ/κής απεκάλεσε «Μπασκίνες», της δε Αστυνομίας Πόλεων «Μοδηστούλες».

 

Την 4.05΄ώραν ευρίσκετο εις τον τόπον της εκτελέσεως. Την 5.15΄ ώραν κατήλθε του αυτοκινήτου και ωδηγήθη έμπροσθεν του εκτελεστικού αποσπάσματος. Καθώς δε εστράφη προς τον κ. Κροντήρη και του … «Βλέπω και εσύ είσαι εδώ». Πρωτού να εκτελεσθή ηρωτήθη εάν θέλη να είπη τίποτα. Ούτος ανεφώνησε τρεις: Ζήτω το Κομμουνιστικό Κόμμα!!! Την 5.25΄ ώραν εξετελέσθη.

 

Σημ.: Αναφέρω δ’ ότι από την ώραν της ανακοινώσεως της εκτελέσεώς του, δηλ. 0.45΄ μέχρι της 3.30΄ ώρας εκάπνιζε συνεχώς και έπινε νερό. Από δε της μεταφοράς του από Φυλακάς 3.30΄ μέχρι της ώρας της εκτελέσεώς του και παραμονής του εις τον τόπον της εκτελέσεώς του 5.15΄ ώρας εκάπνιζε συνεχώς και είχε χάσει το μέγιστον των αισθήσεών του.

 

Μετά το πέρας της εκτελέσεώς του επέβην του αυτοκινήτου του Αστυν. Δ/ντού Β΄ κ. Κροντήρη και επέστρεψα εις Αθήνας, είτα το αυτοκίνητον της Αγίας Παρασκευής και επήγα εις τας Φυλακάς της Σωτηρίας, όπου και παρέμεινα μέχρι της 9ης ώρας. Ηλθε ο Αρχιφύλαξ κ. Λαμπρίδης και επί παρουσία μου κατέγραψε άπαντα τα αντικείμενα (ατομικής χρήσεως) του εκτελεσθέντος Πλουμπίδη Νικολάου. Την 10.00΄ ώραν υπέγραψα το σχετικόν έγγραφον «Πρακτικόν» περί της ανευρέσεως των ατομικών αντικειμένων του εκτελεσθέντος Πλουμπίδη Νικολάου. Αναφέρω επιπροσθέτως ότι ο Πλουμπίδης προτού αναχωρήσει από το Αρχιφυλακείον της Σωτηρίας έγραψε δύο επιστολάς. Η Μία απευθύνετο προς τους οικείους του και στενούς συγγενείς του. Τους ευχαριστούσε διά τας εκάστοτε επισκέψεις των και τους ηύχετο υγείαν καθώς και χαιρετισμούς. Η Δευτέρα απευθύνετο προς την Κυβέρνησιν (σημ.: ο Ν.Π. την αντιγράφει στο κάτω περιθώριο της αναφοράς). Αμφότεραι αι επιστολαί παρελήφθησαν υπό του Αρχιφύλακος Λαμπρίδη διά να παραδοθούν εις την Δ/σιν των Φυλακών.

 

Ετερον δεν έχω να προσθέσω και ούτε τίποτα άλλο παρετήρησα.

 

Εν Αθήναις τη 14η Αυγούστου 1954

(επιστολή προς την Κυβέρνηση)

Ο Πλαστήρας σκότωσε τον Μπελογιάννη,

Ο Παπάγος τώρα σκοτώνει εμένα, έτσι

Λοιπόν συμπληρώνεται το έργον του

Συναγερμού. Είθε ο θάνατός μου να φέρη

αμνηστία, αγάπη και ειρήνη στην Ελλάδα.

 

Ο Αναφέρων

Ν.Π.

 

 

Στο αφιέρωμα συνέβαλαν οι: Δ. Αρβανίτης, Β. Καραμανωλάκης,  Ντ. Κουσίδου, Ηλ. Νικολακόπουλος

 

Scroll to top