30/06/13 ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΧΟΥΣΕΪΝ ΣΕΪΚΟΛΕΣΛΑΜ Μεταφραστής των ομήρων στην κατάληψη της πρεσβείας της Τεχεράνης

«Στην ταινία αυτή τίποτα δεν είναι σωστό»

Ο Χουσεΐν Σεϊκολεσλάμ υπηρέτησε επί 16 χρόνια στο υπουργείο Εξωτερικών της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, είναι πρώην πρέσβης στη Δαμασκό, πρώην βουλευτής και νυν σύμβουλος.
      Pin It

get217FileΟ Χουσεΐν Σεϊκολεσλάμ υπηρέτησε επί 16 χρόνια στο υπουργείο Εξωτερικών της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, είναι πρώην πρέσβης στη Δαμασκό, πρώην βουλευτής και νυν σύμβουλος διεθνών θεμάτων στον πρόεδρο του ιρανικού Κοινοβουλίου. Μηχανικός ηλεκτρονικών υπολογιστών με μεταπτυχιακές σπουδές στο Μπέρκλεϊ των Ηνωμένων Πολιτειών την περίοδο του σάχη, ο Σεϊκολεσλάμ κλήθηκε από τους φοιτητές το πρώτο κιόλας βράδυ στην κατάληψη της πρεσβείας στην Τεχεράνη για να γίνει επί 444 ημέρες ο βασικός μεταφραστής των ομήρων

 

 «Ολοι οι Ιρανοί στο “Argo” είναι κακοί, άγρια ζώα, εκτός από μια γυναίκα, που είναι καλή γιατί αγαπάει τους ξένους»

 

«Ο πραγματικός ήρωας στην υπόθεση αυτή ήταν ο πρεσβευτής του Καναδά του οποίου ο ρόλος αγνοήθηκε εντελώς στην ταινία»

 

«Το “Argo” υποτίθεται ότι κάνει μάθημα Ιστορίας. Αλλά δεν λέει πουθενά ότι οι Αμερικανοί έκαναν εδώ πραξικόπημα, και μάλιστα αυτό σχεδιάστηκε και εκτελέστηκε μέσα από αυτήν την ίδια την πρεσβεία»

 

 Συνέντευξη στον Νικόλα Ζηργάνο 

 

• Πώς πήραν οι φοιτητές την απόφαση να καταλάβουν την πρεσβεία;

 

Ηταν 4 Νοεμβρίου 1979, ανήμερα μιας διπλής επετείου. Στις 4 Νοεμβρίου του 1978 οι μαθητές των λυκείων έκαναν διαδήλωση στην Τεχεράνη που πνίγηκε στο αίμα από τον στρατό. Πολλοί φοιτητές συμμετείχαν σε εκείνη τη διαδήλωση ως μαθητές τότε. Ομως και στις 4 Νοεμβρίου του 1964, το καθεστώς του σάχη απέλασε τον ιμάμη Χομεϊνί (έμεινε 14 χρόνια στην εξορία) γιατί αποκάλυψε και αντιτάχθηκε στη μυστική συμφωνία που είχε υπογράψει το Ιράν με την Ουάσινγκτον για την ετεροδικία των χιλιάδων Αμερικανών που βρίσκονταν σε ιρανικό έδαφος. Ηταν μια συμφωνία ντροπής που συμβόλιζε και την περιορισμένη κυριαρχία.

 

Οι φοιτητές είχαν ακόμη στη μνήμη τους το πραξικόπημα κατά του πρωθυπουργού Μοσαντέκ, ο οποίος ανετράπη το 1953 με συνωμοσία που εξυφάνθηκε μέσα στην αμερικάνικη πρεσβεία της Τεχεράνης από πράκτορες της CIA. Σταθμάρχης της CIA ήταν τότε ο Κέρμιτ Ρούσβελτ, εγγονός του πρώην προέδρου, Θίοντορ Ρούσβελτ και η πρεσβεία ήταν επί της λεωφόρου που τότε ονομαζόταν Ρούσβελτ. Οι φοιτητές λοιπόν φοβήθηκαν ένα deja vu, μια μαύρη επιχείρηση για την παλιννόστηση του εξόριστου σάχη και την ανατροπή της Ισλαμικής Επανάστασης. Ομως, το 1979 δεν ήταν ίδιο με το 1953. Φοιτητές από τέσσερα πανεπιστήμια (που χωροταξικά ήταν πολύ κοντά στη λεωφόρο Ρούσβελτ) συνεδρίασαν και αποφάσισαν να καταλάβουν την πρεσβεία. Ηταν μια αυθόρμητη απόφαση, δεν υπήρχε σχέδιο.

 

• Στο φιλμ «Argo» είδαμε οπλισμένους φοιτητές να εισβάλλουν και να κακομεταχειρίζονται το προσωπικό της πρεσβείας. Πώς ήταν η κατάσταση που βιώσατε εσείς προσωπικά;

 

Υπήρχε έξαψη, σπρωξίματα, αυθορμητισμός, όμως δεν υπήρχαν όπλα από την πλευρά μας. Αντίθετα, οι Αμερικανοί φρουροί είχαν όπλα, αλλά δεν τα χρησιμοποίησαν, δεν είχε νόημα, γιατί οι φοιτητές ήταν εκατοντάδες και αποφασισμένοι…

 

Λίγους μήνες πριν, κομμουνιστές φοιτητές του κόμματος «Τουντέχ» είχαν καταλάβει πάλι την αμερικανική πρεσβεία, αλλά ο Χομεϊνί τούς ζήτησε να αποχωρήσουν και το έκαναν. Οι Αμερικανοί στην πρεσβεία πίστεψαν ότι θα γινόταν το ίδιο. Ομως τα πράγματα είχαν αλλάξει. Την επόμενη ημέρα της κατάληψης, ο Χομεϊνί υιοθέτησε τα φοιτητικά αιτήματα που ήταν να εκδοθούν στο Ιράν ο σάχης και οι αρχιβασανιστές της αστυνομίας, της διαβόητης «Σαβάκ», προκειμένου να δικαστούν αλλά και να αποδεσμευτούν τα 12 δισ. δολάρια, ιρανικές καταθέσεις στις ΗΠΑ, που είχαν παγώσει μετά την επανάσταση.

 

• Πώς αντέδρασαν οι όμηροι;

 

Μετά τις πρώτες ήμερες που υπήρχε ένταση με τους ομήρους, αρχίσαμε να μαθαίνουμε να συμβιώνουμε. Ιδίως όταν κατάλαβαν ότι αυτό θα διαρκέσει. Η συμπεριφορά των ομήρων διέφερε. Οσοι ανήκαν στο πολιτικό τμήμα συμπεριφέρονταν πιο άνετα, ήξεραν τι συμβαίνει στο εσωτερικό του Ιράν, μιλάγανε μαζί μας πιο χαλαρά, ξέραν να το χειριστούν. Οι άνθρωποι της CIA ήταν πιο ανήσυχοι, προσπαθούσαν να μην προκαλέσουν, να μην μας προσβάλουν, κάποιοι, λίγοι, αντιδρούσαν οργισμένα, είχαν απρόβλεπτη συμπεριφορά, υπήρχαν όλων των ειδών οι αντιδράσεις.

 

• Εσείς πώς τους συμπεριφερθήκατε;

 

Στην αρχή υπήρχε ένταση. Μετά, όσο περνούσαν οι ημέρες, καταλάβαμε ότι θα έπρεπε να ζήσουμε όλοι μαζί. Αποφασίσαμε από πολύ νωρίς να απελευθερώσουμε τις γυναίκες και τους μαύρους. Αυτό που δηλαδή ανακάλυψε αργότερα το Δημοκρατικό Κόμμα στις ΗΠΑ, να κατεβάσει για προεδρικό υποψήφιο είτε μια γυναίκα (Χίλαρι Κλίντον) είτε έναν Αφροαμερικανό (Ομπάμα).

 

Σε γενικές γραμμές προσπαθούσαμε να τους προσέξουμε, μέχρι και να τους παρέχουμε τροφές που τους άρεσαν. Μέσα στην πρεσβεία είχαν τεράστιες ποσότητες από δικά τους τρόφιμα σε καταψύκτες και έτσι συνεχίσαμε να τους δίνουμε τις δικές τους τροφές, όλα εισαγόμενα. Μάλιστα, κρατήσαμε, όχι ως όμηρο, τον Πακιστανό μάγειρα της πρεσβείας, τον οποίο πληρώναμε για να τους μαγειρεύει. Σε πολλούς έκανε ειδικά γεύματα. Επιτρέψαμε στον Ερυθρό Σταυρό να τους επισκεφθεί και να τους εξετάσουν γιατροί.

 

Βέβαια, ο όμηρος είναι όμηρος, στην πράξη ήταν μέσα σε μια φυλακή, τους είχαμε στερήσει την ελευθερία τους. Πολύ συχνά κάναμε μεγάλες συζητήσεις, όμηροι και φοιτητές, θέλαμε να καταλάβουν τη λογική μας, τους λόγους για τους οποίους ήταν σε ομηρία. Τους εξηγούσαμε ότι δεν είχαμε τίποτα προσωπικό, ότι θέλαμε μέσω της πράξης μας να πιέσουμε ώστε να δικαστεί ο σάχης για τα εγκλήματα που είχε κάνει κατά του λαού μας. Θυμάμαι, μια φορά, χτύπησε το τηλέφωνο στο γραφείο του πρέσβη και το σήκωσα εγώ. Μια φωνή μού είπε «είμαι ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, ο Σάιρους Βανς, και θέλω να μιλήσω με τους φοιτητές». Του απάντησα ότι οι φοιτητές δεν θέλουν να του μιλήσουν, θέλουν απλά να ικανοποιηθούν τα αιτήματά τους. Δεν θέλουν καμία διαπραγμάτευση. Τελικά, δεν μίλησε με κανέναν. Οι Αμερικανοί συνήθως λένε τι θέλουν και αυτό είναι, τέλος της συζήτησης. Στην περίπτωσή μας, όμως, τα πράγματα είχαν αλλάξει. Ετσι, δεν ήξεραν πώς να το χειριστούν. Ηταν η πρώτη φορά που κάποιος τους έπαιζε ίσος προς ίσο. Ούτε κι αυτοί ξέραν τι να κάνουν σε μια τέτοια περίπτωση, ούτε όμως και εμείς. Ηταν βέβαια μια δραματική εμπειρία για τους ομήρους, αλλά και για το κράτος των Ηνωμένων Πολιτειών, που μόλις έβγαινε από το τραύμα του Βιετνάμ.

 

Οι ημέρες περνούσαν και προσπαθούσαμε να γεμίσουμε τον χρόνο. Να βρούμε πράγματα να κάνουν ώστε να τους κρατάμε απασχολημένους. Να τους δώσουμε βιβλία να διαβάσουν, να σεβαστούμε τις γιορτές τους, τους φέραμε μέχρι και παπά, έπαιζαν πιάνο στη μεγάλη αίθουσα, αλλά έγιναν και παράδοξα πράγματα. Για παράδειγμα, όταν μπήκαν μέσα οι φοιτητές, βρήκαν χιλιάδες έγγραφα με χαρακτηρισμό απόρρητο, αλλά και δεκάδες σακούλες με κατεστραμμένα έγγραφα που είχαν προλάβει οι άνθρωποι της CIA να τα περάσουν από τον ειδικό καταστροφέα. Αργότερα, δώσαμε τις σακούλες με τα κατεστραμμένα έγγραφα σε όσους ομήρους ήθελαν να περνάνε την ώρα τους με αυτό το παζλ, και ύστερα από πολύ καιρό, τα συναρμολόγησαν εθελοντικά. Στο φιλμ «Argo» δείχνει να το κάνουν αυτό παιδιά. Η αλήθεια είναι ότι αυτοί που προσφέρθηκαν να το κάνουν ήταν υπάλληλοι του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, καθώς τους έτρωγε η περιέργεια να δουν τι έλεγε η CIA στις αναφορές της από την Τεχεράνη. Υπήρχε μεγάλη αντιπαλότητα μεταξύ των δύο υπηρεσιών και οι διπλωμάτες δεν γνώριζαν τις απόρρητες αναφορές των μυστικών υπηρεσιών.

 

• Τα διαβάσατε αυτά τα έγγραφα; Τι σας έκανε περισσότερο εντύπωση;

 

Είναι 17.000 έγγραφα. Περιέχουν ακλόνητες αποδείξεις της αμερικανικής παρέμβασης στα εσωτερικά της χώρας. Ενα από τα πιο σημαντικά έγγραφα αναφερόταν σε κάποιον Ιρανό πληροφοριοδότη της CIA με αρχικά «SD» και κωδικό όνομα «LURE». Ηταν ο Αμπολχασάν Μπανισάντρ, πρώτος πρωθυπουργός της Επανάστασης, που γι' αυτό τον λόγο και με αυτές τις αποδείξεις καθαιρέθηκε από το αξίωμά του.

 

Αλλα σημαντικά έγγραφα αφορούσαν την παρακολούθηση που έκαναν οι Αμερικανοί στον σύμμαχό τους, τον ίδιο τον Σάχη. Μαγνητοφωνούσαν τις συνομιλίες του, για να μάθουν αν τους λέει αλήθεια, ιδίως για τις εξαγωγές ιρανικού πετρελαίου. Ηθελαν τα στοιχεία για τις ποσότητες της παραγωγής, τα στοιχεία για τις εξαγωγές και ποιοι ήταν οι πελάτες. Αρχικά οι Βρετανοί και στη συνέχεια οι Αμερικανοί κατάλαβαν ότι όποιος ελέγχει το πετρέλαιο αυτής της περιοχής ελέγχει την παγκόσμια οικονομία, ολόκληρο τον κόσμο. Ο εθισμός της παγκόσμιας οικονομίας στο πετρέλαιο είναι ίδια με αυτή των ναρκωτικών.

 

• Τι γνώμη έχετε για το «Argo»;

 

Το «Argo» δεν στρέφεται εναντίον των φοιτητών που κατέλαβαν την πρεσβεία, εναντίον της κυβέρνησης, στρέφεται καθαρά κατά του ιρανικού λαού. Δείχνει τους Ιρανούς ως άγριους, επιθετικούς, που δεν ξέρουν πώς να φερθούν, κατασκευάζει μια άλλη πραγματικότητα.

 

Ολοι οι Ιρανοί στην ταινία είναι κακοί, άγρια ζώα, εκτός από μια γυναίκα, που είναι καλή γιατί αγαπάει τους ξένους. Το «Argo» υποτίθεται ότι κάνει μάθημα Ιστορίας. Αλλά δεν λέει πουθενά ότι οι Αμερικανοί έκαναν εδώ πραξικόπημα και μάλιστα αυτό σχεδιάστηκε και εκτελέστηκε μέσα από αυτήν την ίδια την πρεσβεία που κατελήφθη από τους φοιτητές. Μιλάνε στο φιλμ για την κατάληψη και από όλα τα γεγονότα, από τις 444 ημέρες, επιλέγουν μόνο μια ασήμαντη παράπλευρη ιστορία έξι ανθρώπων που δεν ήταν καν μέρος της πραγματικής ιστορίας. Και το κάνουν γιατί το άλλο, που δεν θίγουν, ήταν μια ήττα για τις ΗΠΑ. Αλλά δείτε κι έναν άλλον συμβολισμό. Το Οσκαρ για το «Argo» το παρέδωσε πρώτη φορά στην Ιστορία η πρώτη κυρία των Ηνωμένων Πολιτειών, η Μισέλ Ομπάμα.

 

Από τον τίτλο ακόμη φαίνεται η αντίληψή τους απέναντι στο Ιράν. Argo, Αργώ, το πλοίο των πολιτισμένων που φτάνει στη χώρα των βαρβάρων. Διαπνέεται από ένα πνεύμα ανωτερότητας, οι καλοί Αμερικανοί που αγωνίζονται για το σωστό και έρχονται να απελευθερώσουν τους δικούς τους και απέναντί τους έχουν τους διαβολικούς Ιρανούς…

 

Ο πραγματικός ήρωας στην υπόθεση αυτή ήταν ο πρεσβευτής του Καναδά που αγνοήθηκε εντελώς ο ρόλος του στην ταινία. Αυτός ήταν ο ήρωας κι όχι ο Μέντεζ (ο πράκτορας της CIA τον οποίο υποδύεται στο φιλμ ο Μπεν Αφλεκ) που ήρθε στην Τεχεράνη μόνο για μία μέρα.

 

• Στο φιλμ, στο τέλος, οι έξι με τον Μέντεζ καταφέρνουν να ξεφύγουν, αν και τους κατάλαβαν την τελευταία στιγμή και τους κυνήγησαν.

 

Κανείς δεν τους κυνήγησε. Εμείς μάθαμε για τους έξι δύο μήνες μετά, από τα ΜΜΕ. Αυτό το κυνηγητό δεν έγινε ποτέ, το έβαλαν για να κάνουν πιο ενδιαφέρουσα την ταινία, να έχει αγωνία. Ηταν ψέμα.

 

Στο «Argo» τίποτα δεν είναι σωστό, ακριβές, παρά μόνο ότι οι Αμερικανοί ήταν έξι και ότι ο πρέσβης ήταν Καναδός, όλα τα άλλα είναι μυθοπλασία.

 

 

Scroll to top