Της Ντάνι Βέργου
Αύξηση των αυτοκτονιών, αύξηση των νοσηλειών για ψυχοπαθολογικές νόσους, αλλά και πολλαπλασιασμός των ανασφάλιστων και αστέγων σημειώνονται τα χρόνια της κρίσης που «θερίζει» και την ψυχική υγεία των πολιτών.
Σήμερα, Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, τα ανησυχητικά αυτά ευρήματα της Εταιρείας Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας, αλλά και η αδιαφορία των κυβερνήσεων από την εποχή της Λέρου μέχρι σήμερα για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση, προκαλούν, αν μη τι άλλο, προβληματισμό και κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την αντιμετώπιση της κατάστασης, πριν αυτή γίνει μη αναστρέψιμη.
«Υπάρχει μια ανθρωπιστική κρίση που σοβεί και πρέπει να λυθεί. Χρειάζονται σαφώς μέτρα πρόνοιας. Αύξηση των κοινωνικών υπηρεσιών, όχι μόνο ψυχικής υγείας, αλλά και κοινωνικής πρόνοιας», λέει μιλώντας στην «Εφ.Συν.» η Μαρία Λαζαρίδου, ψυχίατρος, επιστημονική διευθύντρια της EΚΨ&Ψ.Υ.
«Αν ο συνταξιούχος, το παιδί ή ο άνεργος έχει πρόσβαση σε δωρεάν υπηρεσίες υγείας και ψυχικής υγείας αλλά και σε φαγητό, ένα μεγάλο μέρος του προβλήματος λύνεται. Επειδή δεν υπάρχουν αυτές οι υπηρεσίες και σπρώχνεται συνέχεια η υγεία προς την ιδιωτικοποίηση και τη μεγαλύτερη συμμετοχή των ασφαλισμένων εντείνεται η ανθρωπιστική κρίση», προσθέτει.
Περιθωριοποίηση
Οι σημερινές κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες -εξηγεί- είναι πάρα πολύ στρεσογόνες για τον γενικό πληθυσμό, ενώ τα άτομα τα οποία ήδη νοσούν δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα και περιθωριοποιούνται ακόμα περισσότερο. Οφείλει η κοινωνία να παρέχει σε κάθε πολίτη πρόσβαση σε δωρεάν υπηρεσίες ψυχικής υγείας σε πρωτοβάθμιο και δευτεροβάθμιο επίπεδο, κάτι που αυτή τη στιγμή δεν είναι εξασφαλισμένο αλλά εξαιρετικά επείγον.
Την ίδια ώρα, η μεταρρύθμιση δεν έχει ολοκληρωθεί. Δεν έχουν κλείσει τα ψυχιατρεία, δεν έχουν αναπτυχθεί όπως χρειάζεται οι κοινωνικές δομές για να καλύψουν εξωιδρυματικά τους ασθενείς, ενώ και η τομεοποίηση, που είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να ολοκληρωθεί η μεταρρύθμιση, δεν έχει γίνει ποτέ.
«Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στον αέρα», τονίζει, δεδομένου ότι τα ψυχιατρεία κλείνουν μέχρι το τέλος του 2015, όπως ορίζει το Μνημόνιο και εκτελεί η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας.
Τι θα μπορούσε να σηματοδοτεί η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας στις μέρες μας, ρωτάμε. «Να υπενθυμίσει -επισημαίνει- το όριο ανάμεσα στο “λογικό” και το “ά-λογο”. Ανάμεσα στη φροντίδα και προστασία της ανθρώπινης υπόστασης, του σώματος της κοινωνίας και την ά-λογη διαχείρισή του, τον κατακερματισμό του. Να διεκδικήσει την ισοτιμία του σώματος σε μια εποχή ολοκληρωτισμού της πολιτικής πράξης και της οικονομίας, που κόβει και ράβει το ανθρώπινο σώμα στα μέτρα του συμφέροντος. Να διατρανώσει ότι η υγεία είναι μία και ότι όταν το σώμα της κοινωνίας νοσεί, νοσεί και η ψυχή της. Κι όταν νοσεί η ψυχή, αν δεν τη φροντίσουμε, θα νοσήσει και το σώμα. Περισσότερο από ποτέ η πολιτεία οφείλει να διασφαλίσει το σύνολο της υγείας των πολιτών της».
……………………………………………………………………..
ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΥΓΕΙΑΣ
Η ανεργία «πρόδρομος» της τρέλας
Η απώλεια εργασίας, η οικονομική καταστροφή και η προσφυγιά είναι μεταξύ των ψυχοπιεστικών γεγονότων, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ο οποίος καταδεικνύει τη σχέση της ανεργίας με την αύξηση των εισαγωγών στα ψυχιατρεία σε περιόδους οικονομικής ύφεσης, ενώ εντοπίζει επιπλέον την αύξηση των διαταραχών άγχους, κατάθλιψης και ψυχοσωματικών σε περιόδους κρίσης.
Η ύφεση προκαλεί στρες λόγω απώλειας αυταξίας και ανεξαρτησίας, σημειώνει. Τα συμπτώματα της παρατεταμένης ανεργίας είναι το άγχος, η κατάθλιψη, η απάθεια, η ευερεθιστότητα, η αρνητικότητα, η συναισθηματική υπερεξάρτηση, η κοινωνική απόσυρση, η απομόνωση, η μοναξιά, η απώλεια αυτοσεβασμού, ταυτότητας και αίσθησης του χρόνου – όπως στον χρόνιο σχιζοφρενή.
Προβληματικές για την ψυχική υγεία, τονίζει ο ΠΟΥ, είναι και οι συνθήκες εργασιακής ανασφάλειας, οι ελαστικές σχέσεις εργασίας, η εργασιακή επισφάλεια, η απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων και η εφαρμογή ευέλικτων μορφών εργασίας.
Στην ενότητα για τη σχέση της μετανάστευσης με την ψυχική αρρώστια, ο Οργανισμός παρατηρεί ότι η κοινωνική αιτιότητα που προκαλεί κοινωνικό στρες και κοινωνική ολίσθηση προκαλεί σοβαρή κατάθλιψη.
Η φτώχεια -τονίζει- παίζει τον ρόλο του κοινωνικού «προδρόμου» της τρέλας και της ψυχολογικής εξάντλησης. Οι πρόδρομες συνθήκες περιλαμβάνουν αλληλεπιδράσεις με διάφορες μορφές καταπίεσης, όπως ο ρατσισμός, οι κακές συνθήκες διαβίωσης, η ανεργία, η έλλειψη στέγης.
