Τα Βραβεία της Ακαδημίας Αθηνών για το 2012

 

Της Παρής Σπίνου

 

Την κοινωνική της ευαισθησία έδειξε αυτή τη χρονιά η Ακαδημία Αθηνών, προτάσσοντας αντιρατσιστικό μήνυμα και βραβεύοντας, μετά θάνατον, για «υπέρτατη πράξη αυτοθυσίας», τους δύο νεαρούς Πακιστανούς, τον 18χρονο Χομαγιούν Ανγουάρ και τον 32χρονο Βακάρ Αχμεντ, οι οποίοι τον περασμένο Απρίλιο βρήκαν τραγικό θάνατο στην προσπάθειά τους να απεγκλωβίσουν ένα ηλικιωμένο ζευγάρι από τις ράγες του τρένου.

 

Στην καθιερωμένη πανηγυρική συνεδρία, χθες το απόγευμα, στο νεοκλασικό κτίριο της Ακαδημίας Αθηνών, το ανώτατο πνευματικό ίδρυμα της χώρας απένειμε τα βραβεία 2012 -τα περισσότερα συνοδεύονται από χρηματικά έπαθλα- σε λογοτέχνες, καλλιτέχνες και επιστήμονες, σε άτομα και ιδρύματα που σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς προάγουν την κοινωνική πρόνοια, αναπτύσσουν φιλανθρωπική δράση, διασώζουν την πολιτιστική μας κληρονομιά ή επιδεικνύουν οικολογική ευαισθησία.

 

Ιδρυμα Πέτρου Χάρη

 

Φέτος για πρώτη φορά το Ιδρυμα Πέτρου Χάρη δίνει το Βραβείο Μυθιστορήματος στον 50χρονο, ήδη αναγνωρισμένο συγγραφέα Νίκο Παναγιωτόπουλο για το επίκαιρο, πολιτικά αιχμηρό βιβλίο του «Τα παιδιά του Κάιν» (χρηματικό έπαθλο 6.000 ευρώ), στο οποίο καταγράφει τις ένδοξες μέρες αλλά και την κρίση της γενιάς του.

 

Το Βραβείο Διηγήματος απονεμήθηκε στον Γιώργο Σκαμπαρδώνη για την απολαυστική συλλογή «Περιπολών περί πολλών τυρβάζω», εμπνευσμένη κυρίως από τη γενέτειρά του Θεσσαλονίκη, και το Βραβείο Δοκιμίου στον Δημήτρη Αρβανιτάκη για το βιβλίο «Στο δρόμο για τις Πατρίδες» (6.000 ευρώ στο καθένα).

 

Για το σύνολο του έργου του ο Μανόλης Πρατικάκης, από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της γενιάς του ’70, τιμήθηκε με Βραβείο Ποιήσεως. Και για την πολύχρονη προσφορά της, η δραστήρια Λίτσα Ψαραύτη με το Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας (10.000 ευρώ στον καθένα).

 

Ιδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη

 

Οπως φαίνεται όμως, το 2012 είναι η χρονιά του Γιώργου Συμπάρδη. Αφού απέσπασε, στις αρχές του μήνα, το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος για την πολυδιαβασμένη «Υπόσχεση γάμου», τιμάται τώρα και με το Βραβείο Μυθιστορήματος του Ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη (6.000 ευρώ). Τα βραβεία τού εν λόγω ιδρύματος της Ακαδημίας συμπίπτουν με τα Κρατικά Λογοτεχνικά Βραβεία και στην περίπτωση του Γιάννη Ευσταθιάδη. Αφού πρώτα μοιράστηκε με την Ερση Σωτηροπούλου το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος, ο Ευσταθιάδης τιμήθηκε χθες με Βραβείο Δοκιμίου για το σύνολο του έργου του, όπου συχνά-πυκνά συνδέει τον λόγο με τη μουσική (10.000 ευρώ).

 

Βραβείο Ποιήσεως για το σύνολο του έργου του δόθηκε στον Χριστόφορο Λιοντάκη (10.000 ευρώ). Το Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας στη Σοφία Γιαλουράκη, επίσης για την πορεία της μέχρι σήμερα (10.000 ευρώ). Τέλος, η θεατρική συγγραφέας Ελενα Πέγκα πήρε το Βραβείο Διηγήματος για τις κοσμοπολίτικες ιστορίες της «Σφιχτές ζώνες και άλλα δέρματα».

 

Τάξη των Γραμμάτων και των Καλών Τεχνών

 

Τρία μετάλλια,12 βραβεία, έναν έπαινο και μια εύφημο μνεία απένειμε συνολικά η Τάξη των Γραμμάτων και των Καλών Τεχνών της Ακαδημίας Αθηνών. Ειδικότερα, τιμήθηκε μεταθανάτια ο Ρένος Αποστολίδης, καθώς και οι γιοι του Ηρκος και Στάντης Αποστολίδης για το κορυφαίο έργο ζωής, το εξάτομο «Johann Gustav Droysen, P.-H.-Σ. Αποστολίδης “Ιστορία του Ελληνισμού (Ιστορία του Μ. Αλεξάνδρου-Διαδόχων-Επιγόνων)”», που κυκλοφορεί από την Alpha Tράπεζα (1996-2011). Πρόκειται για το Βραβείο εις μνήμην Ολγας Τσακατίκα-Δεσποτοπούλου, με χρηματικό έπαθλο 10.000 ευρώ για βιβλίο επί θεμάτων αρχαιολογίας ή ιστορίας της αρχαίας Ελλάδας.

 

* Στον καθηγητή Χαράλαμπο Μπούρα απονεμήθηκε το Βραβείο Μαρίας Σ. Θεοχάρη (5.000 ευρώ) για πρωτότυπη επιστημονική μελέτη της τελευταίας τριετίας, με θέμα από τη βυζαντινή ή μεταβυζαντινή περίοδο, για το βιβλίο του «Βυζαντινή Αθήνα 10ος-12ος αι.» (Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα 2010).

 

*Χρυσό Μετάλλιο στο περιοδικό σύγγραμμα «Αρχαιολογική Εφημερίς» (1837) για την 175ετή συμβολή του στην πρόοδο και καλλιέργεια της αρχαιολογικής επιστήμης.

 

*Αργυρό Μετάλλιο στον Ιορδάνη Δημακόπουλο, αρχιτέκτονα, γεν. διευθυντή Αναστηλώσεων των Μνημείων της Ελλάδος, ε.τ. του ΥΠΠΟ, «σε αναγνώριση του υψηλής στάθμης επιστημονικού του έργου και προσφοράς του».

 

* Βραβείο Σπύρου Μοτσενίγκου (5.000 ευρώ) στον Αρη Γαρουφαλή, διακεκριμένο πιανίστα, μουσικό παιδαγωγό και διευθυντή του Ωδείου Αθηνών, «για το σύνολο της υψηλής στάθμης καλλιτεχνικής και εκπαιδευτικής του προσφοράς».

 

*Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών στον ζωγράφο και χαράκτη Γιώργο Ιωάννου για το σύνολο της εικαστικής του δημιουργίας, καθώς και στον σκιτσογράφο Γιάννη Κυριακόπουλο, τον γνωστό σε όλους μας ΚΥΡ, για το σύνολο του καλλιτεχνικού του έργου.

 

*Οι κινηματογραφιστές και παραγωγοί εκπομπών Γιώργος και Ηρώ Σγουράκη τιμήθηκαν επίσης με Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για τις εκπομπές πνευματικού, ιστορικού-καλλιτεχνικού περιεχομένου, με τις οποίες προάγεται η ελληνική ποιοτική τηλεόραση.

 

* Ακόμα, η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας, που ιδρύθηκε το 1952, τιμήθηκε με Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το σημαντικό εκπαιδευτικό και μορφωτικό της έργο.

 

Τάξη των Θετικών Επιστημών

 

Η Τάξη των Θετικών Επιστημών τίμησε, μεταξύ άλλων, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης για την προώθηση της επιστημονικής γνώσης και την ευαισθητοποίηση του κοινού σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος και των οικοσυστημάτων του (Βραβείο Εμμανουήλ Μπενάκη, 10.000 ευρώ).

 

Βράβευσε επίσης νέους επιστήμονες: Τον πρώτο αριστεύσαντα, πτυχιούχο της Ιατρικής Σχολής Αθηνών (2010-11) Νικόλαο Σπηλιά (Βραβείο Αικατερίνης Κέπετζη, 3.000 ευρώ). Τους Χρυσούλα Λίτινα, απόφοιτο του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών Πανεπιστημίου Θράκης και Ιάσονα Χαλμούκη, απόφοιτο του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών Πανεπιστημίου Πατρών, ως ικανότερους στο μάθημα της Γεωδαισίας (Βραβεία Δημητρίου Λαμπαδαρίου, 3.000 ευρώ το καθένα).

 

Τάξη των Ηθικών και Πολιτικών Επιστημών

 

Εμφαση δόθηκε σε σωματεία μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που στηρίζουν την κοινωνική πρόνοια ή αναπτύσσουν φιλανθρωπική δράση. Ετσι, ο Σύλλογος Γονιών παιδιών με νεοπλασματική ασθένεια «Η ΦΛΟΓΑ», που συμπλήρωσε 30 χρόνια προσφοράς στα παιδιά που πάσχουν από καρκίνο, με παροχή ιατρικής, ψυχικής και κοινωνικής φροντίδας και στήριξη των οικογενειών τους, διακρίθηκε με το Βραβείο Νικολάου Καρόλου (5.000 ευρώ).

 

Το Βραβείο Αικατερίνης Π. Οικονόμου (5.000 ευρώ) απονεμήθηκε στην Εταιρεία Προστασίας Σπαστικών, που εδώ και 40 χρόνια βρίσκεται κοντά σε παιδιά, νέους και ενήλικες που πάσχουν από εγκεφαλική παράλυση. Συστηματικά παρέχει ποιοτικές υπηρεσίες, προγράμματα και δραστηριότητες που αποβλέπουν στη βελτίωση και προαγωγή της ποιότητας της ζωής τους. Επαινος «οίκοθεν» δόθηκε όμως και στον Θεόδωρο Μονέο, ο οποίος με κίνδυνο της ζωής του τον Νοέμβριο του 2009 καταδίωξε ένοπλο δράστη ληστείας περιπτέρου στη Νίκαια και συνέβαλε στη σύλληψή του.

 

Εκπληξη και συγκίνηση

 

Γιάννης Κυριακόπουλος (ΚΥΡ), σκιτσογράφος

 

Χαίρομαι που ένα τόσο σοβαρό ίδρυμα όπως η Ακαδημία βραβεύει το χιούμορ. Χρειαζόμαστε τη γελοιογραφία, ιδιαίτερα στις μέρες μας, γιατί δεν προκαλεί μόνο γέλιο, αλλά και προβληματίζει. Το βραβείο πάει σε όλους τους συναδέλφους μου γιατί στην Ελλάδα έχουμε από τα καλύτερα «τιμ» γελοιογράφων.

 

Νίκος Παναγιωτόπουλος, συγγραφέας

 

Ηταν μια ευχάριστη έκπληξη για μένα, συγκινητική. Κατά την άποψή μου, τα βραβεία, γενικά, είναι ένα στοίχημα με τον χρόνο. Κάποιοι ποντάρουν σε κάτι και απομένει να δούμε εάν θα δικαιωθούν. Ευχαριστώ την Ακαδημία Αθηνών, που με τιμά.

 

Ελενα Πέγκα, συγγραφέας

 

Ηταν μια ευχάριστη έκπληξη, αρκετά τολμηρή για την Ακαδημία, που επέλεξε να βραβεύσει το τρίτο κατά σειρά βιβλίο μου. Προέρχομαι από τον χώρο του θεάτρου και για τον λόγο αυτό οι ιστορίες που αφηγούμαι είναι σαν μικρά θεατρικά. Το θέατρο απευθύνεται στον θεατή, χρειάζεται τη διαμεσολάβησή του. Η συγγραφή είναι πιο προσωπική, πιο μοναχική και φτάνει κατευθείαν στον αναγνώστη. Και τα δύο όμως είναι εξίσου βασανιστικά για τον δημιουργό.

 

Γιώργος Σκαμπαρδώνης, συγγραφέας

 

Τα βραβεία της Ακαδημίας Αθηνών μας υπενθυμίζουν ότι η λογοτεχνία, η πεζογραφία, υπάρχουν ως καταφυγή, ως στήριγμα αλλά και για να διασχίζουν τους δύσκολους καιρούς σαν παγοθραυστικό. Τα Ευαγγέλια, τα ποιήματα, τα διηγήματα, ο Λόγος ήταν πάντα που μας κράτησαν στις σκοτεινές μέρες, μας κράτησαν και μας ενέπνευσαν ώστε να μπορέσουμε να περάσουμε απέναντι.

 

Γιώργος Ιωάννου, ζωγράφος

 

Σε όλη τη διάρκεια της καλλιτεχνικής μου διαδρομής πίστευα πως η δουλειά μου όφειλε ν' ακολουθήσει ένα προσωπικό ιδίωμα, απέχοντας από μιμήσεις και προσανατολισμούς εξαρτημένους από τα πρότυπα και τις μανιέρες που επικρατούσαν και διακινούνταν ποικιλοτρόπως. Αφοσιωμένος ολοκληρωτικά στο έργο μου, ερμητικά κλεισμένος στον εαυτό μου, με σκληρή δουλειά δημιούργησα τελικά μια απόλυτα προσωπική και αναγνωρίσιμη γραφή. Οι διεθνείς διακρίσεις του παρελθόντος και η τωρινή βράβευση από την Ακαδημία Αθηνών επιβεβαιώνουν ότι πέτυχα τον στόχο μου. Τους ευχαριστώ θερμά.

 

Λίτσα Ψαραύτη, συγγραφέας βιβλίων για παιδιά

 

Νιώθω μεγάλη χαρά. Δεν είναι μόνο τιμή στο πρόσωπό μου αλλά και σε όλη την παιδική λογοτεχνία, στους συγγραφείς που δημιουργούν τους αυριανούς αναγνώστες. Στην εποχή της οικονομικής κρίσης και της κρίσης αξιών, η παιδική λογοτεχνία προσφέρει ψυχαγωγία, ξεκούραση, κριτικό πνεύμα. Γιατί το βιβλίο δίνει τεράστιες δυνατότητες μόρφωσης και ψυχικής και ηθικής ανύψωσης. Είναι ένα αγαθό που πρέπει να φτάνει στα χέρια των παιδιών και ο καλύτερος τρόπος είναι μέσω των σχολικών βιβλιοθηκών και του προγράμματος «Φιλαναγνωσία» του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου. Τα παιδιά πρέπει να φαντάζονται, να ελπίζουν, να ονειρεύονται και γι' αυτά προσπαθούμε.