Εν όψει των «ηλεκτροσόκ» στα τιμολόγια της ΔΕΗ ο νέος Κώδικας Προμήθειας της ΡΑΕ προβλέπει αποπληρωμή λογαριασμών σε έντοκες ή άτοκες δόσεις για όσους αντιμετωπίζουν προβλήματα οικονομικά ή υγείας, καθώς και διπλάσιο χρόνο εξόφλησης για τις ευπαθείς ομάδες

Του Βασίλη Γεώργα

Κοινωνική πολιτική με διευκολύνσεις στην αποπληρωμή λογαριασμών και επιμέρους ρυθμίσεις προστασίας για περίπου 2 εκατομμύρια «ευάλωτους καταναλωτές» θα επιχειρήσει να ασκήσει η κυβέρνηση εν όψει της μεγάλης αύξησης των τιμολογίων ρεύματος, αλλά και της αναμενόμενης δραστηριοποίησης ιδιωτικών εταιρειών που θα σπεύσουν να ανταγωνιστούν τη ΔΕΗ στο λιανεμπόριο ηλεκτρισμού.

Ο νέος «κώδικας προμήθειας», που συνέταξε η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας και θα τεθεί σε ισχύ μόλις εγκριθεί από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, προβλέπει μεταξύ άλλων αποπληρωμή λογαριασμών σε έντοκες ή άτοκες δόσεις για όσους αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα ή προβλήματα υγείας, καθώς και διπλάσιο χρόνο εξόφλησης για τις ευπαθείς ομάδες καταναλωτών.

Επίσης απαγορεύει ρητά τη διακοπή ρεύματος σε ευπαθείς ομάδες την καλοκαιρινή και τη χειμερινή περίοδο, ρυθμίζει τα θέματα των εγγυήσεων, θεσπίζει άμεση καταβολή αποζημιώσεων σε περίπτωση βλάβης, ενώ καθιστά πιο διαφανή τη διαδικασία ενημέρωσης και υπογραφής των συμβάσεων ηλεκτροδότησης από τη ΔΕΗ και τους ιδιώτες προμηθευτές. Παράλληλα, όμως, εισάγει ρυθμίσεις, όπως ο θεσμός των εισπρακτικών εταιρειών για την εξόφληση λογαριασμών στην αγορά ενέργειας.

Ο νέος κώδικας θεσμοθετείται ταυτόχρονα με την ανακοίνωση των νέων αυξήσεων στα οικιακά τιμολόγια που θα σωρεύσουν νέα βάση στις πλάτες των καταναλωτών, σε μια περίοδο μάλιστα που η «ενεργειακή φτώχεια» σαρώνει στην Ελλάδα με τις ανεξόφλητες οφειλές νοικοκυριών και επιχειρήσεων να ξεπερνούν τα 1,2 δισ. ευρώ, τη ΔΕΗ να κόβει το ρεύμα σε περίπου 35.000-40.000 καταναλωτές τον μήνα και να προχωρά σε περίπου 2.000 διακανονισμούς οφειλών την ημέρα (+75%).

Για πρώτη φορά στον Κώδικα θεσπίζεται η έννοια του «ευάλωτου καταναλωτή», η οποία προβλέπεται στον νόμο 4001/2011 και αναμένεται να εξειδικευτεί με υπουργική απόφαση. Σε διάστημα 45 ημερών η ΔΕΗ θα πρέπει να έχει εντάξει στην ειδική κατηγορία όσους πελάτες της το αιτηθούν και πληρούν τα κριτήρια. Ουσιαστικά αφορά τα νοικοκυριά τα οποία λόγω οικονομικής, οικογενειακής κατάστασης ή κατάστασης υγείας δυσκολεύονται να καλύψουν τις δαπάνες για ρεύμα ή φυσικό αέριο.

Είναι οι πολίτες που οι ίδιοι ή εξαρτώμενα από αυτούς πρόσωπα εξαρτώνται από την αδιάλειπτη παροχή ενέργειας (π.χ. μηχανική υποστήριξη), οι ηλικιωμένοι άνω των 70 ετών που δεν κατοικούν με άτομο μικρότερης ηλικίας, άτομα με σοβαρά προβλήματα υγείας (σωματική, ψυχική νοητική αναπηρία, προβλήματα κίνησης κ.ά.), καθώς και κάτοικοι απομακρυσμένων περιοχών.

Σήμερα για όλους αυτούς τους καταναλωτές, που υπολογίζονται σε 1,5-2 εκατομμύρια, υπάρχει θεσμικό κενό και η προστασία τους εναπόκειται ουσιαστικά στην ευαισθησία της ΔΕΗ, η οποία προχωρά σε διακανονισμούς, δεν κόβει το ρεύμα σε όλους κ.ά. Σύμφωνα με τον Κώδικα Προμήθειας για τους ευάλωτους καταναλωτές προβλέπεται ότι:

- Η ελάχιστη προθεσμία εξόφλησης των λογαριασμών ορίζεται σε 40 ημέρες αντί για 21 που προβλέπουν σήμερα οι συμβάσεις της ΔΕΗ.

- Η ΔΕΗ και οποιοσδήποτε προμηθευτής υποχρεούνται να δίνουν τη δυνατότητα τμηματικής και άτοκης εξόφλησης των ληξιπρόθεσμων οφειλών τους. Κάθε μηνιαία δόση δεν μπορεί να υπερβαίνει το 50% της αντίστοιχης μηνιαίας δαπάνης για την ηλεκτρική ενέργεια.

- Το ρεύμα για αυτή την κατηγορία καταναλωτών δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να κόβεται τους μήνες με χαμηλές θερμοκρασίες (από Νοέμβριο μέχρι Μάρτιο) και τους καλοκαιρινούς μήνες Ιούλιο –Αύγουστο.

- Για όσους έχουν προβλήματα υγείας ή χρήζουν μηχανικής υποστήριξης απαγορεύεται ρητώς η διακοπή ρεύματος για οποιονδήποτε λόγο. Καταγγελία σύμβασης μπορεί να γίνει από τον προμηθευτή ρεύματος μόνο αν δεν έχουν εξοφληθεί έξι διαδοχικοί λογαριασμοί συν περιθώριο 20 ημερών, και εφόσον έχει προηγηθεί ενημέρωση για δυνατότητα διακανονισμού. Εφ’ όσον τελικά υπάρξει καταγγελία, ο καταναλωτής μεταπίπτει αυτόματα στο καθεστώς της Καθολικής Υπηρεσίας (ΔΕΗ), χωρίς να υπάρξει καθ’ οιονδήποτε τρόπο διακοπή της ηλεκτροδότησής του.

Για την εξυπηρέτηση των ευάλωτων καταναλωτών η ΔΕΗ και οι ιδιώτες προμηθευτές είναι υποχρεωμένοι να διαθέτουν εκπαιδευμένο προσωπικό, ειδική τηλεφωνική γραμμή καθώς και ειδικές μεθόδους εξυπηρέτησης (κατ’ οίκον επίσκεψη, συστήματα γραφής Braille, νοηματική κ.ά.). Σήμερα δεν εφαρμόζεται τίποτα από τα παραπάνω.