Γράφει ο Σπύρος Μανουσέλης Οπως είδαμε στο προηγούμενο άρθρο μας, από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 υιοθετείται και προβάλλεται διεθνώς ο μάλλον περίεργος –αν όχι οξύμωρος!– όρος «Νευροθεολογία»: ένας νέος επιστημονικός κλάδος που επιχειρεί να κατανοήσει τις εγκεφαλικές, βιοψυχολογικές και νευροχημικές προϋποθέσεις όλων των ανθρώπινων «μυστικιστικών» ή «υπερβατικών» θρησκευτικών εμπειριών.
Περισσότερα.. »
Γράφει ο Σπύρος Μανουσέλης Δεν είναι καθόλου σπάνιο επιφανείς επιστήμονες να έχουν καλλιτεχνικά ενδιαφέροντα. Πολύ συχνά επίσης, καταξιωμένοι καλλιτέχνες εκδηλώνουν έντονο ενδιαφέρον και ενημερώνονται για τις εξελίξεις στην επιστήμη. Σπάνιο είναι στο ίδιο πρόσωπο να συνυπάρχουν –αρμονικά και κυρίως δημιουργικά– αυτές οι δύο πνευματικές δραστηριότητες. Κι όμως αυτό ακριβώς συμβαίνει με τα βιβλία του Γιώργου Γραμματικάκη: η αυστηρή γλώσσα και η πειθαρχημένη σκέψη της επιστήμης συνδιαλέγονται με την παιγνιώδη και ελευθεριακή γλώσσα της τέχνης, καθιστώντας το πέρασμα από την επιστήμη στην τέχνη –και το αντίστροφο– αβίαστο και σχεδόν φυσικό.
Περισσότερα.. »Γράφει η Βάλια Καϊμάκη Συνήθως οι προβλέψεις μου πέφτουν έξω. Οχι γιατί είμαι κακή ως μάντης, αλλά γιατί η τεχνολογία πορεύεται ανεξέλεγκτη προς τα εκεί που αποφασίζει η ίδια. ΟΤΑΝ της καπνίσει και ΟΠΩΣ της καπνίσει. Να θυμηθούμε ότι η τεχνολογία των CDs ήταν έτοιμη σχεδόν μια δεκαετία πριν αρχίσουν να μπαίνουν στα σπίτια μας. Και αυτό είναι μόνο ένα παράδειγμα. Αλλες τεχνολογίες δεν έγιναν ποτέ προϊόντα και άλλες δεν «τράβηξαν» ποτέ τον κόσμο
Περισσότερα.. »Γράφει ο Σπύρος Μανουσέλης Αν, όπως είδαμε στο τελευταίο μας άρθρο («Εφ.Συν.» 26/1/13), η ανθρώπινη μνήμη είναι πολύ πιο δυναμική, ρευστή και εύπλαστη απ’ ό,τι συνήθως πιστεύουμε, τότε ανοίγονται πρωτόγνωρες δυνατότητες, όχι μόνο για την ουσιαστικότερη γνώση των μνημονικών διεργασιών, αλλά και για τη βιοϊατρική διαχείρισή τους. Εδώ και μερικά χρόνια, ομάδες νευροεπιστημόνων πειραματίζονται με διάφορες φαρμακευτικές ουσίες με σκοπό να εξαλείψουν κάποιες «κακές» και ιδιαίτερα επώδυνες αναμνήσεις, αφήνοντας -υποτίθεται- άθικτες τις «καλές»
Περισσότερα.. »
Γράφει ο Σπύρος Μανουσέλης Φανταζόμαστε τη μνήμη σαν ένα αρχείο όπου καταγράφονται πιστά και ταξιθετούνται επιμελώς οι πιο σημαντικές πληροφορίες και εμπειρίες μας. Για να είναι αξιόπιστο ένα τέτοιο «αρχείο» μέσα στον εγκέφαλό μας, πρέπει να είναι αρκετά ανθεκτικό στον χρόνο. Εντούτοις, η έρευνα των μηχανισμών καταγραφής και ανάκλησης της μνήμης αποκάλυψε ότι ακόμη και οι πλέον σίγουρες προσωπικές μας αναμνήσεις δεν παραμένουν αμετάβλητες στον χρόνο: τα αρχικά μνημονικά ίχνη των βιωμάτων μας διαρκώς τροποποιούνται και αναπροσαρμόζονται στις μεταγενέστερες εμπειρίες και ανάγκες μας.
Περισσότερα.. »
Η εικόνα της επιστήμης που προωθείται από τα ΜΜΕ και πολύ συχνά, δυστυχώς, καλλιεργείται από τους ίδιους τους επιστήμονες είναι αρκετά παραπλανητική. Στο προηγούμενο άρθρο μας θέσαμε το ερώτημα ποια σχέση μπορεί να έχει η σημερινή κοινωνικά επωφελής αλλά ετεροκατευθυνόμενη παραγωγή της επιστημονικής γνώσης με τη ρομαντική ή με τη θετικιστική ψευδαίσθηση περί γνωστικής «αντικειμενικότητας» και ιστορικοκοινωνικής «ουδετερότητας» της επιστήμης. Σήμερα θα συζητήσουμε κάποιες σκοτεινές πτυχές αυτού του ερωτήματος με τον Κώστα Γαβρόγλου, διεθνώς αναγνωρισμένο ερευνητή και πρωτεργάτη στην ανάπτυξη της Ιστορίας των Επιστημών στην Ελλάδα. Γράφει ο Σπυρος Μανουσέλης
Περισσότερα.. »Γράφει ο Σπύρος Μανουσέλης Οι μετανεωτερικές κοινωνίες επιφυλάσσουν στην τεχνοεπιστήμη (επιστημονική σκέψη και πρακτική) πρωτεύοντα αλλά άχαρο κοινωνικό ρόλο: Οφείλει να αναζητά την αλήθεια για χάρη του κέρδους. Τι σχέση μπορεί να έχει αυτή η κοινωνικά επωφελής και ετεροκατευθυνόμενη παραγωγή της επιστημονικής γνώσης με τη ρομαντική ή με τη θετικιστική ψευδαίσθηση περί γνωστικής «αντικειμενικότητας» και ιστορικοκοινωνικής «ουδετερότητας» της επιστήμης
Περισσότερα.. »Γράφει ο Σπύρος Μανουσέλης Οπως συμβαίνει με κάθε μεγάλο παραγωγικό τομέα, έτσι και για την επιστήμη το τέλος του έτους είναι μια ευκαιρία για απολογισμούς και εκτιμήσεις των μεγαλύτερων επιτευγμάτων (αλλά και των αποτυχιών ή των ελλείψεων). Οι αξιολογήσεις των ερευνητικών επιτευγμάτων γίνονται κάθε χρόνο από ειδικές επιτροπές επιστημόνων που χαίρουν διεθνούς αναγνώρισης, ενώ τα αποτελέσματα αυτού του άτυπου διαγωνισμού δημοσιεύονται σε έγκυρα περιοδικά. Ιδού οι «top 10» ανακαλύψεις για το 2012 σύμφωνα με το περιοδικό «Science», που εκδίδεται από την Αμερικανική Εταιρεία για την Προώθηση της Επιστήμης.
Περισσότερα.. »Γράφει ο Σπύρος Μανουσέλης Γιατί ο χρόνος στην κοσμολογία, στη βιολογία αλλά και στην ιστορία ρέει αποκλειστικά από το παρελθόν προς το μέλλον; Αναμφίβολα ο χρόνος ήταν και παραμένει το πιο σκοτεινό, φευγαλέο και άπιαστο αντικείμενο της ανθρώπινης σκέψης: φυσικής και μεταφυσικής, επιστημονικής και φιλοσοφικής. Η επίκληση και μόνο του χρόνου γεννά αυτομάτως βασανιστικά και δυσαπάντητα ερωτήματα: είναι κάτι που υπάρχει «πραγματικά» ή, αντίθετα, αποτελεί έναν βολικό τρόπο να «μετράμε» ό,τι συνεχώς μεταβάλλεται και παρέρχεται ανεπιστρεπτί γύρω από εμάς και μέσα μας; Αραγε, θα συνεχίσει να ρέει αιωνίως, αδιαφορώντας για τις αδυναμίες και τις αγωνίες των ανθρώπων, ή κάποτε θα «τελειώσει», επαναφέροντας στο μηδέν το Σύμπαν και τους κατοίκους του;
Περισσότερα.. »Γράφει ο Σπύρος Μανουσέλης Τη στιγμή που διαβάζετε αυτό το άρθρο η συντέλεια του κόσμου έχει αρχίσει, αν δεν έχει ήδη συντελεστεί. Γιατί βέβαια όλοι θα έχετε ακούσει για το πολυαναμενόμενο τέλος του κόσμου στις 21-12-2012! Αυτό τουλάχιστον διατείνεται μια ευρέως διαδεδομένη και επιστημονικοφανής προφητεία που, με τη συστηματική βοήθεια των ΜΜΕ, τρομοκρατεί τους αφελείς τα τελευταία χρόνια. Αυτή τη φορά, οι νέες χιλιαστικές εικασίες περί του επερχόμενου τέλους δεν επικαλούνται τις, κατ’ επανάληψη διαψευσμένες, προφητείες του Νοστράδαμου, αλλά το περίφημο ημερολόγιο των Μάγια
Περισσότερα.. »Του Σπύρου Μανουσέλη Το όνειρο της κατασκευής της τέλειας ανθρωπόμορφης μηχανής -και πώς να μην είναι τέλεια η μηχανή που θα ήταν η «αυτοπροσωπογραφία» μας- διατρέχει όλη σχεδόν την ανθρώπινη ιστορία. Ωστόσο, τα υπέροχα ανδροειδή των προηγούμενων αιώνων δεν ήταν σε θέση να αναδρούν διορθωτικά στη λειτουργία τους, αν κάτι πήγαινε στραβά. Μόνο μετά την επινόηση των ηλεκτρονικών υπολογιστικών μηχανισμών έγινε εφικτό να κατασκευαστούν πραγματικά «έξυπνες» μηχανές: ικανές να ελέγχουν αυτόματα και αναδραστικά τη λειτουργία τους
Περισσότερα.. »
© 2024 Εφημερίδα των Συντακτών | ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
