katharoi

20/02/14


Ψυχική υγεία

Η ασθένεια των «καθαρών ανθρώπων»

Η υπερβολική τάση για καθαριότητα μπορεί να οδηγήσει σε παθολογία με πολλά προβλήματα. Το σύνδρομο αυτό μπορεί να φέρει κατάθλιψη ή φοβία. Τουλάχιστον σε μεγάλο βαθμό η κατάσταση είναι δυνατόν να θεραπευτεί, αν και δεν είναι εύκολο.
      Pin It

Νομίζετε ότι πρόκειται για αστείο. Τόσα χρόνια μαθαίνουμε την αξία τής καθαριότητας, πόσο ωραίο είναι να είμαστε καθαροί και φρέσκοι… Και όμως, τα τελευταία χρόνια ψυχίατροι και ψυχαναλυτές έχουν να κάνουν με παθολογικές περιπτώσεις ανθρώπων που καταλήγουν στα ιατρεία τους με πλείστα προβλήματα λόγω της υπερβολικής τους τάσης για καθαριότητα.

Η Μαριέλα, Ιταλίδα, ετών 31, στιλίστρια, κατέληξε στην ψυχιατρική μονάδα ενός νοσοκομείου στη Ρώμη με αιτία μια μάλλον περίεργη ασθένεια: ήταν πολύ καθαρή. Η Μαριέλα δεν λειτουργεί όπως όλος ο κόσμος. Πλένει τα χέρια της κάθε δύο λεπτά, εξετάζει τον εαυτό ακατάπαυστα για οποιαδήποτε σωματική οσμή (κι αν επισημάνει κάτι τρέχει απευθείας στο ντους), και για να κάνει την παραμικρή διαδρομή κυκλοφορεί με μια ταξιδιωτική τσάντα, αφού αλλάζει εσώρουχα περίπου 30 φορές την ημέρα.

Της χορηγήθηκαν αντικαταθλιπτικά και η ασθενής που βρίσκεται εκτός φυσιολογικών ορίων, θα πρέπει πολύ σύντομα να ξεκινήσει μια αγωγή ψυχανάλυσης της συμπεριφοράς της. Ο γιατρός της μιλώντας στην εκπομπή του, στην ιταλική τηλεόραση, επεσήμανε ότι θα της πάρει καιρό για να ξεφύγει από αυτή την κατάσταση. Η περίπτωση ακραία, αλλά όχι μοναδική. Ανάλογες περιπτώσεις μπορούμε να συναντήσουμε σε όλο τον δυτικό κόσμο. Και μην νομίζετε ότι η Ελλάδα αποτελεί εξαίρεση.

 

Δισεκατομμυριούχος με εμμονές

Η περίπτωση της Μαριέλα είναι σπάνια αλλά πάντως όχι μοναδική. Πάσχει από ψυχαναγκαστική νεύρωση, φαινόμενο που παρατηρείται όλο και συχνότερα στις δυτικές κοινωνίες, μερικές φορές μάλιστα σε πολύ σοβαρή μορφή. Αν και όπως επισημαίνει η κυρία Μυρτώ Χαραλαμπίδου, ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια, «η ψυχαναγκαστική νεύρωση είναι πάντοτε σοβαρή κατάσταση, ακόμη και σε ήπιες μορφές». Στη Γαλλία θεωρείται ότι πάσχουν από το σύνδρομο περίπου 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι, ενώ στις ΗΠΑ οι ειδικοί υπολογίζουν ότι 4 εκατομμύρια άνδρες και γυναίκες παρουσιάζουν ανάλογο πρόβλημα. Οι περιπτώσεις αυτές δεν έχουν να κάνουν φυσικά με τις μικρές καθημερινές μανίες των κοινών θνητών. Το σύνδρομο αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη ή σε φοβία. Ένα από τα πιο γνωστά παραδείγματα είναι του Μάικλ Τζάκσον αλλά και του Χάουαρντ Χιούζ, του γνωστού δισεκατομμυριούχου. Αυτός ο συναρπαστικός κατά τα άλλα άνθρωπος (που η ζωή του έγινε ταινία ενώνοντας τον Μάρτιν Σκορτσέζε, τον Μάικλ Μαν και τον Λεονάρντο ντι Κάπριο στο Aviator) τέλειωσε τη ζωή του μέσα στον απόλυτο τρόμο των μικροβίων και των βακτηρίων. Έπρεπε όλα γύρω του να είναι αποστειρωμένα! Έζησε τα τελευταία του χρόνια απομονωμένος στον τελευταίο όροφο ενός ξενοδοχείου, εξυπηρετούμενος από «αποστειρωμένους ανθρώπους» ενώ δεν άγγιζε τα πόμολα από τις πόρτες παρά μόνο με χαρτομάντιλα και απαιτούσε από τους σπάνιους επισκέπτες του να περάσουν πρώτα από απολύμανση.

 

Σε περίπτωση ψυχαναγκαστικής νεύρωσης

Στην παραμικρή ένδειξη, δηλαδή, αλλεπάλληλο πλύσιμο χεριών, αίσθημα ακατανίκητης επιθυμίας για συνεχή ντους ή μπάνιο πολλές φορές την ημέρα, μην διστάσετε να συμβουλευθείτε έναν ειδικό. Το σύνδρομο θεραπεύεται, αν και δύσκολα. Όπως διευκρινίζει η κυρία Χαραλαμπίδου, ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια, «η εμμονή με την καθαριότητα εκφράζει τον φόβο για κάτι άλλο που είναι απαγορευμένο να νιώσουμε, ή πρόκειται για κρυμμένη επιθετικότητα για πρόσωπα κυρίως του στενού μας περιβάλλοντος. Έτσι η καταφυγή στο αλλεπάλληλο πλύσιμο αποτελεί έναν συμβολισμό, μια πράξη εξαγνισμού από τις “βρώμικες σκέψεις”». Το φαινόμενο είναι συχνό αν και μέσα στη γενική αντίληψη περί καθαριότητας, δεν του δίνουμε την πρέπουσα σημασία. Συνήθως, λέει η κυρία Χαραλαμπίδου, «πρόκειται ακόμη για έντονη δυσαρέσκεια με τη ζωή. Μια γυναίκα που επαγγελματικά ή/και στην προσωπική της ζωή έχει σημαντικές δυσχέρειες που δεν γίνονται συνειδητές επειδή δεν θέλει να τις παραδεχτεί, τις κρύβει πίσω από μια μανιώδη διάθεση για καθαριότητα, τάξη και νοικοκυροσύνη. Σε μια τέτοια περίπτωση πρέπει να αναζητηθούν προβλήματα με τις σεξουαλικές σχέσεις, τις σχέσεις με τα παιδιά, και μια τάση για επιθετικότητα». «Το φαινόμενο της ψυχαναγκαστικής νεύρωσης», μας διευκρινίζει η ψυχολόγος, «παρουσιάζεται σε υψηλότερα κοινωνικά και μορφωτικά στρώματα της κοινωνίας και όχι στα χαμηλότερα και έχει να κάνει με άτομα που έχουν ζήσει σε απαγορευτικό ή ενοχικό περιβάλλον, με πολλές απαγορεύσεις, πρέπει και αυστηρά προγράμματα. Μια τέτοια περίπτωση ήταν ένας άνδρας που χρησιμοποιούσε μόνο απολυμαντικά σαπούνια, είχε ένα είδος συγκεκριμένου τελετουργικού για το πλύσιμο των χεριών του και όλο αυτό ήταν συνδεδεμένο με την επιθετικότητα κατά του πατέρα του παρόλο που ο τελευταίος είχε πεθάνει».

Καλό θα ήταν λοιπόν, να μιλήσετε με έναν γιατρό που θα σας προτείνει διαφορετικές λύσεις για να επιλεγεί η κατάλληλη για την περίπτωσή σας. Η κυρία Χαραλαμπίδου λέει: «Από πλευράς φαρμάκων, τα μόνα που είναι αποτελεσματικά είναι τα αντικαταθλιπτικά και μάλιστα αυτά που η δράση τους έχει να κάνει κατά προτίμηση με τη σερετονίνη, έναν νευροδιαβιβαστή (ουσία δηλαδή που παράγεται από τον εγκέφαλο). Υπάρχουν φυσικά και θεραπείες συμπεριφοράς που οδηγούν τον ασθενή να βγει από αυτή την κατάσταση με διαφορετικές τεχνικές, όπως χαλάρωση και έκθεση στο πραγματικό στοιχείο που τον ενοχλεί.

Οι πιο αποτελεσματικές είναι οι ψυχοθεραπείες αναλυτικής κατεύθυνσης που ασχολούνται με το υποσυνείδητο, αφήνοντας προς στιγμήν το σύμπτωμα στην άκρη. Άλλες θεραπείες μπορεί να είναι τα σχήματα οικογενειακής δυναμικής, δηλαδή, η αλληλεπίδραση του ασθενούς με το περιβάλλον του και κυρίως με το στενό οικογενειακό περιβάλλον, και η εξέταση του πώς διαμορφώνονται οι σχέσεις με την οικογένεια. Ο γιατρός σε αυτή την περίπτωση πρέπει να τους δει όλους μαζί και να μελετηθεί το σύμπτωμα της οικογένειας».

Πάντως, εκτός από τις σοβαρές περιπτώσεις, οι γιατροί λένε ότι η κατάσταση θεραπεύεται τουλάχιστον σε μεγάλο βαθμό.

Από τη Μαρία Καλοπούλου

Πηγή: womanidol.com

Scroll to top