TO ΛΕΥΚΩΜΑ «ΑΘΗΝΑ Η ΠΟΛΗ-ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ-ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ»
Της Βασιλικής Τζεβελέκου
Αυτές οι φωτογραφίες χρειάζονται μεγεθυντικό φακό και χρόνο για να χαζεύεις τις λεπτομέρειες. Να βλέπεις και να τρίβεις τα μάτια σου με μια Αθήνα «κούκλα», όπως ήταν ακριβώς πριν από έναν αιώνα. Εκεί όπου κυλούσε ο Ιλισός, σ' ένα καταπράσινο τοπίο με φόντο το Ολυμπιείο και την Ακρόπολη.
Παραπλεύρως οι θαμώνες -ίσα που διακρίνονται- πίνουν τον καφέ τους κάτω από τον πλάτανο. Χαζεύοντας τα φωτογραφικά τυπώματα από το 1859 ώς το 1988 ανακαλύπτεις λεπτομέρειες, όπως τους περίφημους φανούς του φωταέριου στα δρομάκια που οδηγούν στην Πλάκα και τ' Αναφιώτικα.
Η λεωφόρος Αμαλίας, όπως δεν τη φανταζόμαστε, ο λόφος Αρδηττού με την κοίτη του Ιλισού σε πρώτο πλάνο και δύο σιδερένιες γέφυρες. Η πλατεία Συντάγματος με τα τραπεζάκια των ζαχαροπλαστείων, τη στάση του «ιπποκίνητου τροχιόδρομου» και γύρω της τα μεγαλοαστικά μέγαρα…
Ενα πλήθος φωτογραφιών, που προέρχονται από το Φωτογραφικό Αρχείο του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου, συγκεντρώθηκαν με πολλή δουλειά στις σελίδες του λευκώματος «ΑΘΗΝΑ Η πόλη-οι άνθρωποι-τα γεγονότα», που μόλις κυκλοφόρησε από την Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος.
Το πολυποίκιλο υλικό έχει χωριστεί σε έντεκα ενότητες και η δομή του «ακολουθεί μια εικονική περιήγηση στην πόλη σαν βόλτα», σημειώνει στην εισαγωγή η Ιφιγένεια Βογιατζή, επιμελήτρια του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου. Μαζί με την Μπέτυ Χωριανοπούλου και τη Νίκη Μαρκασιώτη επιμελήθηκαν το υλικό και τα κείμενα του τόμου, που αριθμεί περισσότερες από 600 σελίδες.
Η έκδοσή του ήταν έμπνευση κι επιθυμία της Αλίκης Σολωμού, της πρώτης επιμελήτριας του Φωτογραφικού Αρχείου, που μελέτησε και συγκέντρωσε το υλικό. «Είχαμε τη βάση του υλικού, αλλά από εκεί και πέρα δουλέψαμε ατέλειωτες ώρες. Μας έπιανε ενθουσιασμός να εντάξουμε κι άλλες φωτογραφίες, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί αυτός ο «χοντρός» αλλά περιεκτικός τόμος. Προσπαθήσαμε να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούσαμε», μας λέει η Ν. Μαρκασιώτη.
Οι φωτογραφίες ανήκουν σε επαγγελματίες κι ερασιτέχνες Ελληνες φωτογράφους και ξένους περιηγητές. Ανάμεσά τους είναι φωτογραφίες των αδελφών Ρωμαΐδη, Πέτρου Μωραΐτη, Carl Boehringer και φωτορεπόρτερ του 20ού αιώνα, όπως ο Κ. Μεγαλοοικονόμος ή ο Πέτρος Πουλίδης. Οι ερασιτέχνες φωτογράφοι, γόνοι μεγαλοαστικών οικογενειών που πειραματίζονταν με το νέο μέσο, τη φωτογραφία, εκπροσωπούνται από τους Νικόλαο Κοντογιαννάκη, Παύλο Μελά και Νικόλαο Μακκά.
Οι φωτογραφίες του λευκώματος απεικονίζουν την ίδια την πόλη από τη γέννηση της νέας πρωτεύουσας και τη φυσιογνωμία της αττικής γης μέχρι τη σταδιακή αντικατάσταση του φυσικού τοπίου με το αρχιτεκτονικό. Επίσης δημόσια κτίρια, που παρέμειναν αναλλοίωτα στο διαρκώς μεταβαλλόμενο αστικό τοπίο, όπως: Πανεπιστήμιο, Πολυτεχνείο, Αρχαιολογικό Μουσείο, Μέγαρο Σλήμαν.
Σε άλλες φωτογραφίες βλέπουμε δρόμους -Ερμού, Σταδίου, Φιλελλήνων, Αμαλίας- με την καθημερινή ζωή των Αθηναίων, αλλά και στιγμές από γεγονότα παγκόσμιου ενδιαφέροντος, όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1896.
Επίσης, συμβάντα από την πολιτική, στρατιωτική και κοινωνική ιστορία της χώρας, όπως η σύντομη γαλλική κατοχή το 1916, η απελευθέρωση το 1944, οι διαδηλώσεις για την Κύπρο το 1950 κ.ά. Παράλληλα υπάρχουν και οικογενειακά πορτρέτα και φωτογραφίες από κοινωνικά περιστατικά, γάμους, κηδείες επωνύμων, δημόσιες εκδηλώσεις και άλλα.
INFO: Κεντρική διάθεση 90 ευρώ, Μέγαρο Παλαιάς Βουλής, Σταδίου 13, τηλ.: 210 3237617.
