Η απόφαση του ΣΥΡΙΖΑ να εντάξει στην πρότασή του για προανακριτική επιτροπή και τον Ευάγγελο Βενιζέλο μπορεί να προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Ιπποκράτους, όμως ενδόμυχα στο ΠΑΣΟΚ ελπίζουν να επαναληφθεί η ιστορία του παρελθόντος σε σχέση με την «αναγέννηση» των εκλογικών τους ποσοστών
Του Τάσου Παππά
Στις δύσκολες ώρες τους οι άνθρωποι γυρίζουν ενστικτωδώς στα προηγούμενα χρόνια, αναπολώντας τις ωραίες, ευχάριστες στιγμές. Κάτι ανάλογο κάνουν και τα κόμματα σε περιόδους κρίσης. Βουτώντας στο παρελθόν, νοσταλγώντας τις ηρωικές και νικηφόρες μάχες που έδωσαν, πιστεύουν ότι μπορούν να ξεπεράσουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα.
Η απόφαση του ΣΥΡΙΖΑ να εντάξει στην πρότασή του για τη σύσταση προκαταρκτικής επιτροπής για τη λίστα Λαγκάρντ και τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ Ευάγγελο Βενιζέλο, εξόργισε την Ιπποκράτους που έκανε λόγο για προσπάθεια της αξιωματικής αντιπολίτευσης να στήσει ένα νέο «βρόμικο 1989».
Τα ηγετικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ εκτιμούν -ελπίζουν για να ακριβολογούμε- πως είναι δυνατόν να επαναληφθεί η ιστορία. Αν καταφέρουν να πείσουν τους πολίτες ότι, όπως τότε έτσι και τώρα, το κόμμα τους είναι θύμα ενός άθλιου σχεδίου που έχει στόχο να το εξαφανίσει από τη δημόσια σκηνή, ίσως μπορέσουν να το ξεκολλήσουν από τα γλίσχρα (μονοψήφια) νούμερα που παίρνει στις δημοσκοπήσεις. Υπάρχουν ωστόσο πολλές διαφορές τού τότε με το τώρα:
* Το ΠΑΣΟΚ εκείνης της περιόδου, παρά το γεγονός ότι βρισκόταν στη δίνη των σκανδάλων και βαλλόταν πανταχόθεν, δεν έχασε σε καμία φάση την υποστήριξη μεγάλης μερίδας της κοινής γνώμης. Αν και το κλίμα που είχε δημιουργηθεί ήταν πολύ βαρύ, τα ποσοστά του στις αλλεπάλληλες εκλογές που έγιναν ήταν υψηλά (40,68% τον Νοέμβριο του 1989, 38,61% τον Απρίλιο του 1990).
Σήμερα το ΠΑΣΟΚ είναι μια θλιβερή σκιά του παλιού εαυτού του και αγωνίζεται να κρατηθεί στη ζωή. Η λεηλασία του χώρου που κάποτε προνομιακά εκπροσωπούσε έχει σχεδόν συντελεσθεί (πρωτευόντως από τον ΣΥΡΙΖΑ, δευτερευόντως από τη Ν.Δ. και τη ΔΗΜΑΡ). Ωστόσο ουδείς μπορεί να του αφαιρέσει το δικαίωμα να ελπίζει, όσο ζει.
* Ο ιδρυτής του, αν και κατηγορούμενος, αν και ανήμπορος λόγω της ασθένειάς του, ήταν ο αδιαφιλονίκητος ηγέτης του. Ελάχιστοι τον αμφισβητούσαν στο εσωτερικό του κόμματος. Ακόμη και ο Θ. Πάγκαλος, ένας εκ των πρωταγωνιστών της «κίνησης των τεσσάρων», ο οποίος λίγα χρόνια αργότερα τον αποκάλεσε «δωρολήπτη», έλεγε τότε ότι «θα γίνει Πεκίνο εδώ αν τολμήσουν να παραπέμψουν τον Ανδρέα».
Ο Ευάγγ. Βενιζέλος το 2013 διοικεί ένα κόμμα που κινείται μεταξύ τέταρτης και πέμπτης θέσης στα γκάλοπ, δεν έχει το ηγετικό εκτόπισμα του Ανδρέα Παπανδρέου και κυρίως δύσκολα θα βρει στελέχη που θα δεχτούν να ριχτούν στη φωτιά για να τον προστατεύσουν.
* Σήμερα, τον Ευάγγ. Βενιζέλο, καλύπτουν η Ν.Δ., η ΔΗΜΑΡ, ο πρόεδρος της οποίας Φ. Κουβέλης ήταν υπουργός Δικαιοσύνης στην κυβέρνηση Τζαννετάκη, καθώς και τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης που στηρίζουν την τρικομματική κυβέρνηση.
Το 1989 το ΠΑΣΟΚ είχε απέναντι του τη Ν.Δ., τον ενιαίο Συνασπισμό (ΚΚΕ, Ε.ΑΡ.) και το σύνολο του λεγόμενου προοδευτικού Τύπου. Η επιχείρηση εξουδετέρωσης του Α. Παπανδρέου και αφαίμαξης του ΠΑΣΟΚ «στήθηκε» κυρίως από τον Κ. Μητσοτάκη και μερίδα των μέσων ενημέρωσης. Τα στοιχεία όμως ήταν ανεπαρκή και η υπόθεση κατέπεσε στο Ειδικό Δικαστήριο.
Το μέτωπο πάντως δεν είχε συνοχή. Παρουσίαζε πολλές ρωγμές. Η εκλογική αντοχή του ΠΑΣΟΚ υποχρέωσε κάποια μέσα ενημέρωσης να αναδιπλωθούν ατάκτως, ενώ πολλά κορυφαία στελέχη της Αριστεράς, αν και είχαν ψηφίσει υπέρ της παραπομπής, εξέφραζαν ζωηρές επιφυλάξεις για την ενοχή του Α. Παπανδρέου.
Για παράδειγμα: Στον Χ. Φλωράκη αποδίδεται η φράση «το κρίμα στο λαιμό σας». Ο Λ. Κύρκος δήλωνε ότι «εύχομαι ο Α. Παπανδρέου να αθωωθεί». Ο Α. Λεντάκης ήταν σίγουρος ότι «ο Α. Παπανδρέου είναι αθώος». Ο Γ. Γιάνναρος σημείωνε ότι «μέχρι τώρα δεν έχουν προκύψει αδιάσειστα στοιχεία και φυσικά δεν μπορεί να γίνει καμιά καταδίκη χωρίς ατράνταχτα στοιχεία». Ο Ν. Γαλανός βουλευτής κατήγορος του Συνασπισμού (αργότερα μεταπήδησε στο ΠΑΣΟΚ) συμπεριφερόταν στο Ειδικό Δικαστήριο ως συνήγορος του Α. Παπανδρέου, προκαλώντας την οργή του άλλου κατηγόρου, του Ν. Κωνσταντόπουλου.
Ο Μ. Ανδρουλάκης, ο οποίος είχε χαρακτηρίσει τον Α. Παπανδρέου «δον Κορλεόνε», πρότεινε: «Αφού η μετωπική πολιτική προς το ΠΑΣΟΚ απέτυχε, πρέπει να πορευτούμε διά της παρακαμπτηρίου».
Ούτε και σήμερα όμως το μέτωπο είναι συμπαγές. Η απόπειρα της σημερινής ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ να «αναστήσει» το 1989, στην εκδοχή που τη βολεύει, και να εμφανιστεί ως θύμα πλεκτάνης, δεν αρέσει καθόλου ούτε στη Ν.Δ. ούτε στη ΔΗΜΑΡ και γι' αυτό απέχουν από τη σχετική συζήτηση.
Προσφέρουν μεν τη στήριξή τους, όχι όμως άνευ όρων. Δεν θέλουν να βρεθούν προ δυσάρεστων εκπλήξεων αφού δεν γνωρίζουν τον βαθμό εμπλοκής του κ. Βενιζέλου στην ιστορία. Η ΔΗΜΑΡ μάλιστα δεν αποκλείει την επέκταση της έρευνας προς κάθε κατεύθυνση, εφόσον φυσικά προκύψουν επιβαρυντικά στοιχεία.
* Μία από τις πιο υποκριτικές στάσεις των πολιτικών, όταν στριμώχνονται, είναι η προθυμία τους στο θέμα της ανάληψης των πολιτικών ευθυνών. Θεωρούν ότι έτσι καθαρίζουν. Αρμόδιος, λένε, να κρίνει είναι ο λαός στις κάλπες. Μέχρι τότε, ούτε γάτα ούτε ζημιά. Η ανάληψη όμως των πολιτικών ευθυνών, χωρίς άμεση συνέπεια (π.χ παραίτηση από τα καθήκοντα τους), είναι μια τελετουργική και εν πολλοίς προσχηματική κίνηση.
* Κοντολογίς: Η άποψη ότι το 1989 ήταν «βρόμικο» είναι κυρίαρχη. Ως προς αυτό, το ΠΑΣΟΚ έχει κερδίσει τη μάχη των εντυπώσεων. Γι' αυτό και επιθυμεί μια επανάληψη. Ωστόσο πρόκειται για προσέγγιση κοντόφθαλμη και πολιτικά ιδιοτελή. Σχέδιο των αντιπάλων του ΠΑΣΟΚ όντως υπήρξε το 1989. Και σκάνδαλο όμως υπήρξε. Γεννήθηκε και αναπτύχθηκε επί κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ με πράξεις ή εγκληματικές παραλείψεις υπουργών του.
Αλλωστε και ο ίδιος ο Α. Παπανδρέου, με μεγάλη πάντως καθυστέρηση, είχε αναλάβει τις πολιτικές ευθύνες, ενώ ο στενότερος συνεργάτης του, ισχυρός άνθρωπος του περιβάλλοντός του, φίλος και συνοδοιπόρος του από την προδικτατορική εποχή, ο Μ. Κουτσόγιωργας, θα καταδικαζόταν, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, αν δεν άφηνε την τελευταία του πνοή στο εδώλιο του κατηγορουμένου.
