Ο γνωστός φωτογράφος συγκέντρωσε 156 έργα του από το «αλλόκοτο ελληνικό θέαμα ατάκτως ερριμμένων τοπίων και ανθρώπων». Προσπαθεί να καταλάβει την καταστροφή που βλέπει γύρω του, αλλά και την Ελλάδα της κρίσης που βρήκε έπειτα από χρόνια στο εξωτερικό
Της Παρής Σπίνου
Δεν πάνε πολλά χρόνια από τότε που ο Δημήτρης Τσουμπλέκας μετακόμισε από το Βερολίνο στην Αθήνα και… προσγειώθηκε σε ένα τοπίο κρίσης. Ο γνωστός καλλιτέχνης, που με τις εικόνες του ασχολείται κυρίως με την αλληλεπίδραση ιδιωτικού-δημόσιου χώρου, δεν έμεινε αδιάφορος στο «αλλόκοτο θέαμα ατάκτως ερριμμένων τοπίων και ανθρώπων». Μια επιλογή από τις δεκάδες φωτογραφίες του, συνολικά 146, περιλαμβάνονται στο λεύκωμα «Texas» που μόλις κυκλοφόρησε.
Αναμφίβολα οι φωτογραφίες του προκαλούν σύγχυση σε όποιον τις βλέπει. Εγκαταλειμμένα κτίρια, άδεια εργοστάσια, δωμάτια με πεσμένους σοβάδες, άνθρωποι-σκιές μπροστά στα ποτήρια τους, δαιμονικά παιδιά, δηλώνουν μια επιθυμία ελευθερίας, μεταφέρουν ένα μήνυμα χωροταξικής και συναισθηματικής ανυπακοής. Μόνο που η ανυπακοή ανήκει στο οπλοστάσιο των εφήβων, ενώ αυτές οι λήψεις ανατέμνουν τη διαδικασία της ωρίμανσης.
«Νομίζω πως η Ελλάδα είναι μια άλλη χώρα, το τοπίο έχει κυριολεκτικά αλλάξει», μας λέει ο Δημήτρης Τσουμπλέκας γι' αυτή τη νέα εμπειρία που αποκόμισε. «Η φωτογραφική ματιά φοβάμαι ότι έχει “βαρύνει” κατά κάποιο τρόπο, όπως και οι ματιές μας γενικώς. Δεν νομίζω πως μπορούμε να είμαστε τόσο αθώοι πια, θέλοντας και μη έχουμε συνείδηση της βαθιάς δυστυχίας του διπλανού μας, αν όχι και της δικής μας».
Το εγχείρημά του δεν ήταν προγραμματισμένο. «Προέκυψε από την ανάγκη να “ξαναβρώ” την Ελλάδα, να προσπαθήσω να καταλάβω τις αλλαγές μέσω της φωτογραφίας. Την εικόνα της καταστροφής την βλέπουμε, παντού γύρω μας.
Η δική μου ελπίδα είναι να μην επανέλθουμε στα παλιά αντανακλαστικά μας, να μην θεωρήσουμε την κρίση περιστασιακή, αλλά δομική».
Οπως λέει, πρόθεσή του είναι να μιλήσει «για την κρίση που δεν είναι επίκαιρη, ούτε παροδική, για την κρίση που αντιμετωπίζουμε συνεχώς, για την απώλεια, το πένθος και την ελευθερία που μπορούμε να κερδίσουμε αν κρατάμε τα μάτια μας ανοιχτά». Επίσης, θεωρεί ότι η κρίση «είναι πρωταρχικά πολιτική και άρα πολιτισμική. Εκεί η καταστροφή είχε συντελεστεί πολύ νωρίτερα και είχε εξαπλωθεί κοινωνικά. Εξαιτίας της προέκυψε και η απληστία και η διαφθορά και η βαθιά αναλγησία των πολιτικών ελίτ».
Γιατί όμως «Τέξας»; Ο πολυταξιδεμένος φωτογράφος, που έχει εκθέσει στη Γαλλία, την Κούβα, τη Μαδρίτη, τη Νέα Υόρκη, το Βερολίνο και αλλού, δανείστηκε το όνομα από το καφενείο «Παράδεισος» στην Πρέβεζα, το οποίο μετονομάστηκε «Τέξας» όταν ένας απατημένος σύζυγος τράβηξε πιστόλι κι άρχισε να πυροβολεί δυο θαμώνες -τη γυναίκα και τον εραστή της. Ο τίτλος έχει τις αναπότρεπτες συνδηλώσεις της βίας, του Νότου, της ερήμωσης.
Για τον ίδιο είναι ένα βίαιο πείραμα επαναπατρισμού, σε μια χαμένη πατρίδα, σε έναν χαμένο εαυτό. Συλλέγει το υλικό του από το Μαρούσι, την Κέρκυρα, το Μεσολόγγι ως το Βερολίνο και τη Νέα Υόρκη σαν ένα αταξινόμητο ντοκουμέντο, σαν πείραμα. Και με παράξενες εικόνες -πλοία που περνούν, άλογα που καλπάζουν, σκάλες που προκαλούν ίλιγγο- μας δίνει την ψευδαίσθηση ότι αυτό που μόλις είδαμε συμβαίνει έξω και όχι μέσα μας.
«Ενα γουέστερν δωματίου, νά τι είναι οι φωτογραφίες του Τσουμπλέκα», αναφέρει το εισαγωγικό κείμενο του λευκώματος ο εκδότης του περιοδικού «Five Dials», Κρεγκ Τέιλορ. «Ακόμη και οι λήψεις που αποτυπώνουν πολιτικές και κοινωνικές συρράξεις στην Αθήνα του Μνημονίου ξεπερνούν τη στιγμή και φωτίζουν μια άλλη εσωτερική πάλη η οποία μαίνεται ανεπίγνωστα». Μια πρώτη επιλογή των φωτογραφιών αυτής της ενότητας εκτέθηκε στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Ιλεάνα Τούντα, ενώ επίσης παρουσιάζονται αυτόν τον καιρό στο Palais de Beaux Art των Βρυξελλών στην έκθεση «No Country For Young Men» (μέχρι 3/8).
* INFO: Το λεύκωμα «Τexas» παρουσιάζεται σήμερα, στις 19.00 στο «Free Thinking Zone» (Σκουφά 64). Με τον Δημήτρη Τσουμπλέκα θα συζητήσουν ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Ηλίας Μαγκλίνης, ο αρχιτέκτων, πολεοδόμος Χάρης Σαββίδης και ο συγγραφέας, δημοσιογράφος Δημήτρης Φύσσας. Την ίδια μέρα όλο το φωτογραφικό υλικό θα εκτεθεί σε ειδική εγκατάσταση στον χώρο του βιβλιοπωλείου.
