Της Παρής Σπίνου
© Juergen Teller
Ποιος είναι ο φωτογράφος που κολυμπάει με τη Σοφία Κόπολα στην πισίνα δείχνοντας σε πρώτο πλάνο τις πατούσες του, αγκαλιάζει ολόγυμνος τη Σαρλότ Ράμπλινγκ πάνω στο χαλί ενός πολυτελούς ξενοδοχείου, βάζει την Κέιτ Μος μέσα σε καρότσι οικοδομής ή καταγράφει τις ρυτίδες στο σώμα της ιέρειας της πανκ μόδας Βίβιαν Γουέστγουντ;
Ο Γιούργκεν Τέλερ είναι ο 50χρονος Γερμανός καλλιτέχνης που έδωσε μια εντελώς απροσδόκητη τροπή στη φωτογραφία μόδας ήδη από τη δεκαετία του ’90, καθώς τολμά να ξεγυμνώσει τους σταρ -κυριολεκτικά και μεταφορικά-, να απομυθοποιεί τους μύθους και να τσαλακώνει την εικόνα τους με απόλυτη φυσικότητα.
Και εφόσον πλέον η συζήτηση γύρω από τα όρια της μόδας και της τέχνης είναι παρωχημένη, στην πρώτη του ατομική έκθεση στην Αθήνα, που μόλις εγκαινιάστηκε στο ίδρυμα ΔΕΣΤΕ στη Νέα Ιωνία, αποφάσισε να παρουσιάσει ένα εντελώς διαφορετικό θέμα: «Jurgen Teller: ΜΑCHO». Εδώ αποδομεί την υπεροχή και περηφάνια, αλλά και την αυταρέσκεια του «ισχυρού φύλου», με χιούμορ και σαρκασμό. Δεν αφήνει έξω ούτε τον εαυτό του, αφού ο ίδιος πειραματίζεται με τους ρόλους του μοντέλου και του φωτογράφου.
Ετσι τον βλέπουμε με ποδοσφαιρική φανέλα και μπάλα έτοιμο να μπει στο γήπεδο ή να παθιάζεται μπροστά στην τηλεόραση παρακολουθώντας ποδόσφαιρο με τον γιο του. Σε κλασική πόζα καουμπόι χαιρετάει χαζοχαρούμενα πάνω στο άλογο. Αλλού ημίγυμνος με την παρέα του επιδεικνύει την κοιλιά του μπροστά στο πορτρέτο μιας παχύσαρκης «οδαλίσκης». Κι ακόμα πέφτει με τα μούτρα, μισολιπόθυμος, πάνω σ’ ένα πιάτο με μισοφαγωμένο γουρουνόπουλο, έπειτα από κραιπάλη φαγητού και ποτού. Συνεχίζοντας ανελέητα, στέκεται γυμνός τη νύχτα δίπλα στον τάφο του πατέρα του καπνίζοντας και πίνοντας μπίρα…
«Φυσικά και δεν έχω την πρόθεση να προβάλω την αρρενωπότητά μου, ούτε να αυτοχαρακτηριστώ ως το ιδανικό αρσενικό. Εξάλλου πολλές φορές οι πόζες μου είναι θηλυπρεπέστατες ή αστείες» λέει ο ίδιος γι’ αυτό το ατομικό «στριπτίζ». Η επιμελήτρια της έκθεσης Μαρίνα Φωκίδη επισημαίνει για την καινούργια σειρά Masculine, που αποτελεί κομμάτι της έκθεσης: «Ο Γιούργκεν Τέλερ παρουσιάζει φωτογραφίες από ιστορικά, κλασικά γλυπτά και πίνακες με θέμα την εξιδανικευμένη αρρενωπότητα, σε αντιπαράθεση με αυτοπορτρέτα του ίδιου ενώ γυμνάζεται. Η ενότητα αυτή φανερώνει τόσο τη σχέση του καλλιτέχνη με μια δραστηριότητα σαν τη γυμναστική, η οποία διακατέχεται από “τεστοστερόνη” και επιθυμία για δύναμη, όσο και την απαράμιλλη προσπάθεια ενός πενηντάχρονου, πλέον, να κρατήσει σε κάποια φόρμα το μη ιδανικό σώμα του».
Από τους διασημότερους φωτογράφους της γενιάς του ο Γιούργκεν Τέλερ, που κινείται άνετα ανάμεσα σε εξώφυλλα περιοδικών και σε εκθέσεις σε γκαλερί και μουσεία, «δεν φοβήθηκε ποτέ να φωτογραφίσει την ασχήμια και την ομορφιά, την κανονικότητα και τη σπανιότητα, τη σκληράδα και την ευθραυστότητα της ανθρώπινης φύσης» επισημαίνει η ίδια.
Η δουλειά του περιλαμβάνει πορτρέτα γνωστών μουσικών και τραγουδιστών, όπως ο Κερτ Κομπέιν, η Mπιόργκ, η Σίνεντ Ο’Κόνορ – η φωτογραφία της στο σινγκλ «Nothing Compares 2U» είναι δική του. Επέβαλε τους όρους του, έξω από το κατεστημένο, στα περιοδικά μόδας. Και αρκετοί επιχείρησαν να μιμηθούν και το «ανεπίσημο», διόλου στημένο ύφος του. «Απλά παράγω έργο και βρίσκω κανάλια μέσω των οποίων δημοσιοποιώ την καλλιτεχνική μου έκφραση. Αυτό μπορεί να είναι ένα περιοδικό, ένα πόστερ, ένα βιβλίο, ένας διαφημιστικός πίνακας… Αν είναι καλλιτεχνική ή μη καλλιτεχνική φωτογραφία, πραγματικά δεν με ενδιαφέρει» δηλώνει πολύ απλά ο φημισμένος καλλιτέχνης.
«Είναι ο φωτογράφος που με την ερασιτεχνική κάμερα Contax G2, και χωρίς καμιά ψηφιακή επεξεργασία στα τυπώματά του, απέδειξε ότι η ομορφιά είναι πραγματικά στο μάτι (και στην ψυχή) του θεατή. Μόνο που ο θεατής, σε αυτή την περίπτωση, είναι ο ίδιος ο θεατής της ζωής!» καταλήγει η Μαρίνα Φωκίδη.
*INFO: Ιδρυμα ΔΕΣΤΕ, Εμ. Παππά & Φιλελλήνων 11, Νέα Ιωνία, τηλ. 210-2758490. Διάρκεια έκθεσης μέχρι 29 Οκτωβρίου. Ωρες λειτουργίας: Τετάρτη 12.00-20.00, Σάββατο 10.00-14.00.
