Εφτά φωτογράφοι της ομάδας phasma2, με πρωτοβουλία τού Καμίλο Νόλλα, κατέγραψαν τη μοναδική ομορφιά, αλλά και την καθημερινή ζωή σε μια παραδοσιακή κοινότητα που, αν πραγματοποιηθεί η εκτροπή του ποταμού προς τη λίμνη των Ιωαννίνων και η δημιουργία φράγματος, η ίδια θα χάσει την ταυτότητά της και το περιβάλλον θα καταστραφεί
Βοβούσα πανέμορφη και πολύτιμη, σε κίνδυνο. Χτισμένο στην κοιλάδα του Αώου, σε υψόμετρο 1.000 μέτρων, αυτό το μικρό, ιστορικό χωριό του ανατολικού Ζαγορίου στον Νομό Ιωαννίνων, σήμερα αριθμεί περί τους 70 κατοίκους, κατά κύριο λόγο βλάχικης καταγωγής. Βρίσκεται στο κέντρο του Εθνικού Δρυμού της Βόρειας Πίνδου σε μια προστατευόμενη περιοχή εξαιρετικού φυσικού κάλλους, όπου κυριαρχούν το ορεινό τοπίο και το υδάτινο στοιχείο με τη μορφή του ποταμού Αώου. Ωστόσο, υπάρχει η πρόθεση να κατασκευαστεί ένα νέο φράγμα, που θα εκτρέψει τα νερά του Αώου προς τη λίμνη των Ιωαννίνων. Πιθανότατα αυτό να σημάνει το απότομο τέλος του ταξιδιού του ποταμού προς την Αδριατική, όπου και εκβάλλει, στερώντας τη Βοβούσα, την Κόνιτσα αλλά και την Αλβανία από τα νερά του, που θα εγκλωβιστούν στο νέο φράγμα.
Πολυφωτογραφημένη η Βοβούσα ή Μπαϊάσσα (στα βλάχικα) από ταξιδιώτες αλλά και επαγγελματίες. Τώρα και πάλι εμπνέει επτά φωτογράφους της ομάδας phasma2, οι οποίοι αναδεικνύουν την ανυπέρβλητη ομορφιά της, και παράλληλα ευαισθητοποιούν τον κόσμο για τον κίνδυνο που αντιμετωπίζει. Η έκθεσή τους «Βοβούσα, μοναδική και όχι μόνη», με καλλιτεχνικό και οικολογικό στίγμα, εγκαινιάζεται σήμερα στον χώρο τέχνης «The box», με την επιμέλεια του γνωστού φωτογράφου Καμίλο Νόλλα, στο πλαίσιο του Athens Photo Festival 2013.
Οι φωτογράφοι Ανδρονίκη Χριστοδούλου, Γιώργος Βιτσαρόπουλος, Γιώργος Δέτσης, Καμίλο Νόλλας, Νίκος Παλαιολόγος, Αλέξανδρος Σταματίου, Γιώργος Αλεξιάδης έζησαν στη Βοβούσα για έναν μήνα και αποτύπωσαν, ο καθένας με τη ματιά του, τη φύση, το περιβάλλον, τον καθημερινό βίο, τα ήθη και τα έθιμα: Ενας ηλικιωμένος ποζάρει με παραδοσιακή φορεσιά, μέσα στο σπίτι του, πλαισιωμένος από οικογενειακές φωτογραφίες. Αλλοι κουβεντιάζουν στο καφενείο. Τα παιδιά ψαρεύουν στην όχθη του Αώου που αλλάζει διαρκώς πρόσωπα. Αλλοτε γαλήνιος, άλλοτε αφρισμένος, λαμπερός κάτω από τον ήλιο, επιβλητικός στο σκοτάδι.
Στόχος της ομάδας phasma2 και της έκθεσης είναι η συμβολή στη συλλογική προσπάθεια αποτροπής της οικολογικής καταστροφής που σχεδιάζεται. Χωρίς τον Αώο, το πέτρινο γεφύρι που ενώνει το χωριό θα χάσει τον λόγο της ύπαρξής του και το όνομα Βοβούσα θα είναι πια κενό νοήματος· είναι πολύ πιθανό να χρωστά ακόμα και το ίδιο της το όνομα σε αυτόν, από τη βοή των νερών που την χωρίζουν στα δύο.
Κύριο χαρακτηριστικό της κοινότητας ήταν πάντα το μέτρο στη σχέση της με τη φύση. Αυτό την κράτησε ζωντανή μέχρι σήμερα. Ο Αώος, με συνολικό μήκος 260 χλμ. (70 εκ των οποίων σε ελληνικό έδαφος), ξεκινά το ταξίδι του από τη βόρεια Πίνδο. Ηδη από τη δεκαετία του ’80 έχει εν μέρει τιθασευτεί με τη δημιουργία φράγματος στις πηγές του, που εξυπηρετεί τις ανάγκες ηλεκτροδότησης της περιοχής.
Πρόκειται όμως για ένα βιολογικό θησαυροφυλάκιο και περιοχή εθνικών δρυμών, προστατευόμενη από τη νομοθεσία της Ε.Ε. ως περιοχή NATURA 2000. Φιλοξενεί αναρίθμητα απειλούμενα και ενδημικά είδη, σπάνιους οικότοπους και συγκλονιστικά τοπία. Χαρακτηρίζεται επίσης από εμβληματικούς, αλλά απειλούμενους κατοίκους, όπως η καφέ αρκούδα, ο λύκος, το αγριόγιδο και το σπάνιο είδους ψαριού, που υπάρχει μόνο στον Αώο, ο πινδοβίνος.
Μια αλλαγή τέτοιων διαστάσεων, όπως η κατασκευή των έργων εκτροπής, θα διαταράξει ανεπανόρθωτα την οικολογική ισορροπία της περιοχής, με ανυπολόγιστες συνέπειες για το περιβάλλον, τον άνθρωπο, τη χλωρίδα και την πανίδα της Ηπείρου. Η Βοβούσα μοιάζει μοναδική. Ομως η Ελλάδα, όπως και η υπόλοιπη Ευρώπη, είναι σπαρμένη με τέτοιους οικισμούς που αντιστέκονται στην ισοπέδωση και την εξαφάνισή τους.
Info: Τhe box, Δορυλαίου 12, Πλατεία Μαβίλη. Εγκαίνια: Σήμερα στις 19.30, διάρκεια μέχρι 15 Δεκεμβρίου. Ωρες λειτουργίας: 11.00–21.00 (Δευτέρα-Σάββατο).
Παρή Σπίνου
