Οι πρωτοφανείς εμβιομηχανικές και βιοϊατρικές δυνατότητες της εποχής μας, τις οποίες παρουσιάσαμε στα τελευταία μας άρθρα, θα μπορούσαν κάλλιστα να εφαρμοστούν τόσο για τη βελτίωση της ανθρώπινης κατάστασης όσο, δυστυχώς, και για τη δημιουργία πιο αποτελεσματικών μεθόδων κοινωνικής χειραγώγησης του ανθρώπινου σώματος και νου. Πάντως, η προοδευτική εκμηχάνιση του ανθρώπινου σώματος έχει ήδη ξεκινήσει και, αν δεν προνοήσουμε από τώρα, ενδέχεται να οδηγήσει στην πλήρη απανθρωποποίησή μας. Μέχρι σήμερα η βασιλική οδός για την προοδευτική εκμηχάνιση των ανθρώπινων σωμάτων και, παράλληλα, για την «ενανθρώπιση» των μηχανών ήταν η δημιουργία επιφανειών διεπαφής (interface) μεταξύ ανθρώπου και υπολογιστικής μηχανής. Μια αρκετά διαφορετική στρατηγική στοχεύει στην κατασκευή πανίσχυρων υπερυπολογιστών ικανών όχι μόνο να προσομοιώνουν τη βασική δομή των βιολογικών εγκεφάλων αλλά και να αναπαράγουν τις ανώτερες λειτουργίες τους. Αυτή τη νέα και υπερβολικά φιλόδοξη νευροπληροφορική προσέγγιση θα παρουσιάσουμε σήμερα, με την ελπίδα ότι θα καταφέρουμε να αναδείξουμε τόσο τις εντυπωσιακές γνωστικές-πρακτικές δυνατότητες όσο και τα κοινωνικά-ηθικά προβλήματα που προκύπτουν από τις σύγχρονες νευροτεχνολογικές αναζητήσεις
Περισσότερα.. »
Σχεδόν οι πάντες παραδέχονται ότι, εξαιτίας της άλογης δημογραφικής και τεχνολογικής ανάπτυξης των ανθρώπινων κοινωνιών τους τελευταίους δύο αιώνες, ο πλανήτης μας κινδυνεύει να καταστεί αφιλόξενος για το ανθρώπινο είδος, τουλάχιστον με τη σημερινή βιολογική του μορφή. Ισως γι’ αυτό κάποιοι αφελείς μελλοντολόγοι, αλλά και αρκετοί υπεραισιόδοξοι επιστήμονες, έχουν εναποθέσει τις ελπίδες τους για την επιβίωση του είδους μας στη μετεξέλιξή μας σε... Cyborg. Τη μόνη εύλογη, όπως διατείνονται, «προοπτική» επιβίωσης σ’ έναν οικολογικά αφιλόξενο και κοινωνικά κατεστραμμένο πλανήτη. Αυτή η τεχνολογική «λύση» ενισχύεται από τις εντυπωσιακές εξελίξεις που σημειώθηκαν τις δύο τελευταίες δεκαετίες στη βιοπληροφορική, τη βιοκυβερνητική και κυρίως στη νευροτεχνολογία. Πολλές ερευνητικές ομάδες σε όλο τον κόσμο εργάζονται σήμερα πυρετωδώς για να υλοποιηθεί το πανάρχαιο όνειρο της ενσωμάτωσης τεχνητών μελών στο ανθρώπινο σώμα καθώς και της εμφύτευσης σε αυτό διάφορων μικρο- και νανο-μηχανών. Το όνειρο δηλαδή της δημιουργίας Cyborgs: υβριδίων ανθρώπου-μηχανής, που θα μπορούν όχι μόνο να αναπληρώνουν αλλά και να διευρύνουν τις φυσιολογικές σωματικές μας ικανότητες
Περισσότερα.. »
Τα δύο ιστορικά σινεμά του κέντρου κάηκαν τον Φεβρουάριο του 2012, στη διάρκεια επεισοδίων. Για δεύτερη συνεχή σεζόν δεν λειτουργούν. Η αποκατάστασή τους, παρ΄ όλο που έχουν βρεθεί τα χρήματα, σκοντάφτει σε μια τροπολογία που από τον Ιούλιο δεν λέει να πάει για ψήφιση
Περισσότερα.. »
Θα μπορούσε να συνοψίσει κανείς τα όσα περιγράψαμε στα τελευταία μας άρθρα («Εφ.Συν.», 7 και 14-9-13) για τον διάλογο της ανθρώπινης όρασης με το φως σε τρεις βασικές αρχές: (1) δεν βλέπουμε με τα μάτια αλλά με τον οπτικό εγκέφαλο, (2) η ενιαία λειτουργία της όρασης βασίζεται και προκύπτει από επιμέρους ημιαυτόνομα οπτικά κέντρα, και (3) τα χρώματα και οι άλλες οπτικές ιδιότητες των αντικειμένων (μορφή, κίνηση, θέση στον χώρο) δεν υπάρχουν στη φύση ανεξάρτητα από τα αντίστοιχα οπτικά κέντρα για την επεξεργασία τους. Από αυτές τις φαινομενικά «αθώες» αρχές λειτουργίας του οπτικού εγκεφάλου προκύπτουν, όπως είδαμε, πολλά απρόσμενα και ιδιαίτερα ανατρεπτικά συμπεράσματα για τη γνωστική λειτουργία της όρασης. Ισως όμως τα πιο εντυπωσιακά και καινοφανή συμπεράσματα είναι αυτά που σχετίζονται με τη δημιουργία και την απόλαυση των εικαστικών τεχνών. Αραγε, μπορούν αυτές οι νέες επιστημονικές κατακτήσεις να εξηγήσουν τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τη δημιουργία της πραγματικής τέχνης και τις αισθητικές απολαύσεις που αυτή μας προσφέρει
Περισσότερα.. »
Οπως είδαμε στο προηγούμενο άρθρο μας («Εφ. Συν.» 07-09-13) ο οπτικός φλοιός, που καλύπτει τους ινιακούς λοβούς στο πίσω μέρος του εγκεφάλου, δεν αποτελεί ενιαία δομή, αλλά είναι οργανωμένος «σπονδυλωτά»∙ αποτελείται δηλαδή από διαφορετικές, τόσο ανατομικά όσο και λειτουργικά, μονάδες. Ο φαινομενικά ενιαίος οπτικός εγκέφαλος χωρίζεται στην πραγματικότητα σε επιμέρους «διαμερίσματα», καθένα από τα οποία είναι εξειδικευμένο στην ανάλυση μιας συγκεκριμένης ιδιότητας του ορατού, η οποία περιέχεται στις οπτικές πληροφορίες (π.χ. χρώμα, κίνηση, μορφή). Γιατί συμβαίνει αυτό; Πολύ απλά, επειδή η βασική λειτουργία του οπτικού εγκεφάλου είναι να εξάγει τα πιο ουσιαστικά και σταθερά χαρακτηριστικά κάθε αντικειμένου που βλέπουμε, κάτω από διαρκώς μεταβαλλόμενες και δυσχερείς συνθήκες φωτισμού. Με αυτήν ακριβώς την έννοια, η πρωταρχική και η τελική λειτουργία της όρασης είναι γνωστική. Ετσι, παρά τα φαινόμενα, δεν βλέπουμε με τα μάτια μας αλλά με τον εγκέφαλό μας∙ τα μάτια απλώς καταγράφουν προεπιλεγμένες οπτικές πληροφορίες, τις οποίες όμως δεν είναι σε θέση να τις ερμηνεύουν
Περισσότερα.. »Φαίνεται αρκετά εύκολο: εμείς απλώς ανοίγουμε τα μάτια μας κι όλος ο πλούσιος κόσμος από χρώματα, μορφές, κινήσεις και πρόσωπα εισβάλλει μέσα από τα μάτια μας και, χωρίς σχεδόν καμία προσπάθεια, εντυπώνεται μηχανικά στο εσωτερικό του εγκεφάλου μας. Το ευτυχές γεγονός, ότι η όραση μας φαίνεται ως μια απολύτως φυσική και αυτόματη βιολογική λειτουργία, οφείλεται στο ότι θα ήταν μάλλον δύσκολο (γνωστικά) και ανέφικτο ή καταστροφικό (πρακτικά) να αναλύουμε συνειδητά την κάθε στιγμή τους οπτικούς μηχανισμούς που ενεργοποιούνται καθώς βλέπουμε κάτι (π.χ. ένα αυτοκίνητο που έρχεται με ταχύτητα κατά πάνω μας). Και όπως θα «δούμε», αυτή η τόσο οικεία αλλά εντελώς επίπλαστη διάσταση ανάμεσα στο «βλέπω κάτι» και στο «πώς βλέπω κάτι», η διάκριση δηλαδή ανάμεσα στη γνώση και την αισθητηριακή αντίληψη, στην «απτή» εμπειρία και την «αφηρημένη» σκέψη, αποτέλεσε ανέκαθεν και, δυστυχώς, εξακολουθεί να αποτελεί το μεγαλύτερο εμπόδιο για να αναγνωρίσουμε την ασύλληπτη πολυπλοκότητα κάθε οπτικής πράξης, και να αποδεχτούμε το κάθε άλλο παρά προφανές γεγονός ότι δεν βλέπουμε με τα... μάτια μας
Περισσότερα.. »
Το πέρασμα κατά τη δεκαετία του 1960 -πριν από μισό μόλις αιώνα!- από τη σεξοφοβική και κατασταλτική ερωτική κουλτούρα, που για αιώνες επικρατούσε στον δυτικό κόσμο, στη νέα σεξοφιλική αλλά εξίσου μαζικά επιβεβλημένη «ελευθεριακή» κουλτούρα της εποχής μας έχει ήδη αλλάξει σημαντικά τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε αλλά και ασκούμε το σεξ. Επιπλέον, όπως δείξαμε σε πρόσφατο άρθρο μας (βλ. «Εφ.Συν.» 27-07), το μεγαλύτερο ίσως «μυστήριο» στις ανθρώπινες σχέσεις, η επιθυμία δηλαδή να υπερβούμε τον εαυτό μας μέσα από την ερωτική μας σχέση με τον άλλο, έχει αρχίσει να εξηγείται επιστημονικά και να ανάγεται τελικά στην «ανούσια» μηχανική των βιομορίων που εκκρίνει ο εγκέφαλός μας. Σήμερα θα επιχειρήσουμε να διαφωτίσουμε ένα σχετικό όσο και ακανθώδες ερώτημα: πώς βιώνουν οι σημερινοί έφηβοι-παιδιά του Διαδικτύου και της τηλεόρασης τις πρώτες ερωτικές εμπειρίες τους; Και τι έχει απομείνει από το περιβόητο ερωτικό πάθος στις σεξουαλικές αναζητήσεις των πιτσιρικάδων
Περισσότερα.. »
Είναι η πρώτη φορά που η Ελλάδα φιλοξενεί τη Διεθνή Ολυμπιάδα Αστρονομίας-Αστροφυσικής αποκλειστικά για μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, η πρώτη φορά που διοργανώνεται Ολυμπιάδα Αστρονομίας-Αστροφυσικής σε χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, και φυσικά η πρώτη φορά που ένα τόσο σημαντικό επιστημονικό και πολιτιστικό γεγονός λαμβάνει χώρα όχι στην πρωτεύουσα, αλλά στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, και συγκεκριμένα στην πόλη του Βόλου. Δυστυχώς όμως, δεν είναι η πρώτη φορά που, ενώ συμβαίνουν όλα αυτά τα τόσο σημαντικά για τη διεθνή εικόνα της χώρας μας, η ελληνική πολιτεία έχει άλλες προτεραιότητες και... ανησυχίες. Η στήλη της Επιστήμης της «Εφημερίδας των Συντακτών» αποφάσισε να παρουσιάσει εκτενώς αυτό το κορυφαίο επιστημονικό γεγονός, με τη βοήθεια των δύο αναμφισβήτητων πρωταγωνιστών της διοργάνωσης της διεθνούς Ολυμπιάδας στον τόπο μας
Περισσότερα.. »Μηχανές του νου/ Η γνωστική περιπέτεια τον 21ο αιώνα Γράφει ο Σπύρος Μανουσέλης Ειδικά για τη θερμή περίοδο των καλοκαιρινών διακοπών, κάθε επιστημονικό ανάγνωσμα είθισται να θεωρείται «αυστηρώς ακατάλληλο». Και αυτό γιατί η χρήση δυσνόητων εννοιών και ειδικών επιστημονικών όρων κατά τη διατύπωση των νέων επιστημονικών ιδεών αποτελεί ένα σοβαρό, αλλά όχι και αξεπέραστο, εμπόδιο για την ιδιοποίηση και, γιατί όχι, για την απόλαυση της επιστημονικής περιπέτειας από το ευρύτερα καλλιεργημένο κοινό. Ως απάντηση στην προκατάληψη, ότι οι επιστημονικές ιδέες είναι «δύσκολες», «σκοτεινές» ή, ακόμη χειρότερα, «βαρετές», επιλέξαμε από την πρόσφατη εκδοτική
Περισσότερα.. »Τα φυσικά προϊόντα των φυτών Ινδική και Ηρεμη Κάνναβη (Cannabis Indica και Sativa, αντίστοιχα), όπως η μαριχουάνα και το χασίς, θεωρούνται πλέον από τη σύγχρονη βιοϊατρική υψηλής θεραπευτικής αξίας ψυχοτρόπες ουσίες. Εντούτοις, παρά τις πολυάριθμες και καλά επιβεβαιωμένες εφαρμογές τους στη θεραπευτική διαφόρων παθήσεων, παρά το πολύ χαμηλό κόστος παραγωγής τους και παρά τις σχετικά περιορισμένες παρενέργειες και αρνητικές συνέπειες από τη λελογισμένη κατανάλωσή τους, οι ουσίες αυτές εξακολουθούν να απαγορεύονται και να διώκονται από τον Νόμο στις περισσότερες «πολιτισμένες» χώρες της Δύσης. Κλείνοντας το τρίπτυχο αφιέρωμά μας στις ψυχοδηλωτικές ουσίες και στην
Περισσότερα.. »
Οταν κάποια απαγορευμένα «ναρκωτικά» αποδεικνύονται τα πιο αποτελεσματικά φάρμακα →Αν, όπως επιβεβαιώνεται από πολλές πρόσφατες έρευνες, η ελεγχόμενη χρήση κάποιων νομικά –αλλά όχι πια ιατρικά ή νευροφαρμακολογικά– απαγορευμένων ουσιών δεν προκαλεί σωματική εξάρτηση και εθισμό αλλά, αντίθετα, συμβάλλει στη θεραπευτική αγωγή κάποιων ασθενών, τότε πώς δικαιολογούνται η αναχρονιστική απαγόρευσή τους και η ποινική δίωξη των χρηστών; Γράφει ο Σπύρος Μανουσέλης Στο προηγούμενο άρθρο μας παρουσιάσαμε τα πιο πρόσφατα και πειραματικά επιβεβαιωμένα επιστημονικά δεδομένα γύρω από κάποιες μάλλον ασαφείς έννοιες όπως εξάρτηση, εξαρτησιογόνες ουσίες και νευροβιολογικοί μηχανισμοί δράσης των «ναρκωτικών» ουσιών. Ελπίζουμε
Περισσότερα.. »Γράφει ο Σπύρος Μανουσέλης Είναι γνωστό ότι οι εξελίξεις στη Φυσική του εικοστού αιώνα καθορίστηκαν από δύο μεγάλες θεωρητικές επαναστάσεις: τη θεωρία της σχετικότητας, που αφορούσε τον μακρόκοσμο, και τη θεωρία των κβάντων, που αφορούσε τον αόρατο μικρόκοσμο. Παρά τις ανοίκειες και ανανεωτικές απόψεις της, η θεωρία της σχετικότητας παρέμεινε πάντα στα όρια της κλασικής φυσικής. Μόνο η κβαντομηχανική εισήγαγε στην επιστημονική σκέψη μια ριζικά ανατρεπτική και, όπως αποδείχθηκε, επαναστατική θεώρηση της φύσης.
Περισσότερα.. »
Γιατί όλοι οι ανθρώπινοι οργανισμοί δεν αντιδρούν ποτέ με τον ίδιο ακριβώς τρόπο σε μια πολυδιαφημισμένη «θαυματουργή» δίαιτα; Προφανώς επειδή δεν είναι όλοι ίδιοι: αντιδρούν διαφορετικά και εξατομικευμένα σε κάθε δίαιτα ή στην πλήρη εξάλειψη ορισμένων τροφών. Από γενετική άποψη, όλοι οι άνθρωποι μοιραζόμαστε από κοινού το 99,9% των γονιδίων μας.Εντούτοις, το υπόλοιπο 0,1% των ατομικών γενετικών παραλλαγών είναι, απ’ ό,τι φαίνεται, υπεραρκετό για την εκδήλωση σημαντικών ατομικών διαφοροποιήσεων· ακόμη και όσον αφορά τις αμιγώς σωματικές αντιδράσεις μας σε μια συγκεκριμένη δίαιτα. Το γεγονός αυτό, από μόνο του, υποδεικνύει όχι μόνο πόσο αναγκαία είναι μια αυστηρά προσωπική διαιτολογική πρακτική αλλά και
Περισσότερα.. »Του Σπύρου Μανουσέλη Σήµερα επιλέξαµε να παρουσιάσουµε µερικούς τίτλους βιβλίων τους οποίους θεωρούµε από τους πιο ενδιαφέροντες επειδή, κατά τη γνώµη µας, καταφέρνουν να διαφωτίσουν ορισµένες σηµαντικές πτυχές των υπόγειων σχέσεων της σύγχρονης επιστήµης µε τη θρησκεία. Μολονότι κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα, τα περισσότερα από αυτά τα βιβλία θεωρούνται ήδη «κλασικά»
Περισσότερα.. »
© 2024 Εφημερίδα των Συντακτών | ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
