Της Χριστίνας Παπασταθοπούλου
Η Ελλάδα, με 16.500 χιλιόμετρα ακτογραμμή και περισσότερα από 3.000 επισκέψιμα νησιά, έχει τις λιγότερες μαρίνες και θέσεις ελλιμενισμού καθώς και τον μικρότερο αριθμό σκαφών αναψυχής, απ' όλες τις χώρες της Ευρώπης.
Η μέση αναλογία κατοχής σκαφών αναψυχής στην Ε.Ε. είναι ένα σκάφος ανά 164 κατοίκους, ενώ στην Ελλάδα ένα σκάφος ανά 621 κατοίκους. Οι περισσότερες αγορές σκαφών στην Ελλάδα έγιναν την περίοδο 2001-2011, ενώ στην πλειονότητά τους τα μεγάλα σκάφη, φέρουν ξένη σημαία.
Ο αριθμός των σκαφών αναψυχής στην Ελλάδα ανέρχεται στις 17.000 και το 48% αυτών -κυρίως μικρά- κατασκευάζεται στη χώρα μας, ενώ η Ιταλία και η Τουρκία συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον για την κατασκευή των μεγάλων σκαφών.
Αυτά είναι μερικά από τα συμπεράσματα μελέτης για την ανάδειξη της σημασίας των σκαφών αναψυχής στον θαλάσσιο τουρισμό και την εθνική οικονομία, που ανατέθηκε από το Ναυτικό Επιμελητήριο της Ελλάδας στο Κέντρο Ερευνών του Πανεπιστημίου Πειραιώς. Η μελέτη διενεργήθηκε από ερευνητική ομάδα, με επιστημονικό υπεύθυνο τον καθηγητή του τμήματος Ναυτιλιακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς Κ. Γκιζιάκη.
Αξιοσημείωτο είναι το στοιχείο που προκύπτει από την έρευνα, βάσει του οποίου η απόφαση του υπουργείου Οικονομικών να επιβάλει «τέλος ακινησίας» στα σκάφη αναψυχής προκειμένου να μην φορολογηθούν οι ιδιοκτήτες τους με αντικειμενικά κριτήρια, έφερε στα ταμεία του κράτους εισπράξεις μόνο 191.000 ευρώ (3.823 ιδιωτικά σκάφη ακινητοποιήθηκαν με τέλος από 10 έως 100 ευρώ, ανάλογα με το μήκος του σκάφους). Εάν δεν είχε επιβληθεί το μέτρο αυτό, τα παραπάνω σκάφη θα συνεισέφεραν 131 εκατ. ευρώ στο ΑΕΠ της χώρας και ΦΠΑ στο ταμείο του κράτους μεγαλύτερο από το τέλος ακινησίας.
Σύμφωνα με τη μελέτη, στην Ελλάδα υπάρχουν 22 οργανωμένες μαρίνες, 55 χωροθετημένες και 80 τουριστικά καταφύγια. Από αυτές οι πιο γνωστές είναι του Αλίμου με 1.080 θέσεις ελλιμενισμού, της Γλυφάδας με 810 θέσεις, της Ζέας με 620, του Σουνίου με 680, των Γουβιών στην Κέρκυρα με 1.235, της Ρόδου με 600, της Λευκάδας με 620 κ.ά.
Οι θέσεις ελλιμενισμού στις μαρίνες της Αττικής είναι 4.075 με 178 εργαζόμενους σε αυτές, ενώ σε όλη την Ελλάδα ανέρχονται περίπου σε 8.924. Η έρευνα δείχνει ότι η Ελλάδα παρουσιάζει τον χαμηλότερο μέσο όρο θέσεων ελλιμενισμού απ' όλες τις χώρες της Ε.Ε. Οι θέσεις ελλιμενισμού ανά χιλιόμετρο ακτογραμμής είναι 0,5 για την Ελλάδα, ενώ για τις χώρες της Μεσογείου, της Ε.Ε. και της Τουρκίας είναι 8,9.
Ειδικότερα η Τουρκία με 9.827 χιλιόμετρα ακτογραμμή, διαθέτει 35 μαρίνες, χωρητικότητας 10.181 σκαφών και 8.659 θέσεις ελλιμενισμού και με την πολιτική που ακολουθεί δημιουργεί έσοδα 3,5 δισ. δολαρίων τον χρόνο, δηλαδή περίπου 344.000 δολάρια ανά σκάφος.
Τα σκάφη αναψυχής αδιακρίτως μεγέθους φαίνεται να χρησιμοποιούνται κυρίως τον ελεύθερο χρόνο και για διακοπές. Η μεγάλη πλειονότητα των κατόχων σκαφών αναψυχής προτιμά τους πιο απόμερους προορισμούς από τα κοσμικά νησιά. Ετσι μεταφέρονται έσοδα στα πιο άγονα νησιά μας. Το 28% των σκαφών αναψυχής επισκέπτονται πάνω από δέκα προορισμούς ετησίως.
Να σημειωθεί ότι ο θαλάσσιος τουρισμός στην Ελλάδα ξεκίνησε τη δεκαετία του 1960, οι πρώτες μαρίνες δημιουργήθηκαν το 1963 στη Βουλιαγμένη, το 1966 στη Ζέα και το 1973 στην Αρετσού στη Θεσσαλονίκη. Το 1981 άρχισε η εκπόνηση ενός σχεδίου εθνικού συστήματος λιμένων αναψυχής (ΣΕΣΥΛΑ), το οποίο προέβλεπε ένα δίκτυο από 34 μαρίνες, 106 σκάλες και 250 αγκυροβόλια με συνολικά 15.000 θέσεις ελλιμενισμού. Εντούτοις το σχέδιο αυτό δεν εφαρμόστηκε ενώ και άλλα προγράμματα δημιουργίας μαρίνων δεν ολοκληρώθηκαν εξαιτίας της έλλειψης των αναγκαίων κονδυλίων.
