Γράφει η Βάλια Καϊμάκη
Πώς ξεκίνησε η όλη ιστορία; Την ώρα που ο Βρετανός φωτογράφος Ντέιβιντ Σλέιτερ κατέγραφε τη ζωή μιας ομάδας μακάκων στην Ινδονησία, ένας από αυτούς άρχισε να τραβάει φωτογραφίες. Μία από αυτές απεικονίζει τον ίδιο (τον μακάκο) που «χαμογελά» στον φακό, μια φωτογραφία που μοιάζει πολύ με τις σέλφι. Ολα αυτά εν έτει 2011, ενώ -στο μεταξύ- η συγκεκριμένη φωτογραφία έγινε viral, όταν τη δημοσίευσε το Wikimedia (η αμερικανική θυγατρική εταιρεία της Wikipedia), και μάλιστα συμπεριλαμβάνοντάς τη στον κατάλογο με τις φωτογραφίες ελεύθερες δικαιωμάτων.
Ο Σλέιτερ προσπαθεί να ζητήσει δικαιώματα ή τουλάχιστον να βγάλει τη φωτογραφία από τον συγκεκριμένο κατάλογο, αλλά το Wikimedia αρνείται, αφού τη φωτογραφία την έχει τραβήξει ο ίδιος ο πίθηκος. Πανικός! Ο μακάκος δεν έχει δικαιώματα, γιατί δικαιώματα τα ζώα δεν έχουν, και δη πνευματικά… Αλλά, ακόμη και να είχαν, τα δικαιώματα θα ήταν του πιθήκου και όχι του Σλέιτερ, ισχυρίζεται το Wikimedia, άρα ο Σλέιτερ δεν δικαιούται τίποτα.
Νομικά κενά
Σε γενικές γραμμές, ο νόμος αλλά και οι αποφάσεις των δικαστηρίων, εάν φτάσουν εκεί τα πράγματα, δίνουν την κατοχή των δικαιωμάτων σε αυτόν που πατάει το κουμπί. Ψάχνοντας, βρήκα την υπόθεση ενός φωτογράφου, στα τέλη του 19ου αιώνα, ο οποίος ταξίδεψε στην Αφρική. Μία από τις φωτογραφίες που δημοσιεύτηκαν, τον έδειχνε ανάμεσα σε Πυγμαίους, άρα ήταν ένας Πυγμαίος που τράβηξε το συγκεκριμένο κλισέ. Και άρα, το περιοδικό στο οποίο δημοσιεύτηκε η φωτογραφία, αρνήθηκε να του πληρώσει δικαιώματα, πράξη που επιβεβαιώθηκε και δικαστικά αργότερα.
Παρ’ όλα αυτά, ακόμα κι αν δεχθούμε την αρχή αυτή, ότι δηλαδή τα δικαιώματα τα έχει αυτός που πατάει το κουμπί, και πάλι δημιουργούνται ερωτήματα. Η εταιρεία βρίσκεται στις ΗΠΑ και το Wikimedia βασίζεται στον αμερικανικό νόμο, για να αρνηθεί τα δικαιώματα: «Η φωτογραφία βρίσκεται στον δημόσιο τομέα, γιατί δεν υπάρχουν μη ανθρώπινα δικαιώματα. Ο πίθηκος δεν έχει δικαιώματα, αλλά ούτε και ο ιδιοκτήτης της φωτογραφικής μηχανής», δήλωσε η εκπρόσωπος Τύπου του Wikimedia, Κάθριν Μέγερ.
Με αυτή τη λογική η επίσης αμερικανική ΝΑSA, η οποία κρατά τα δικαιώματα των φωτογραφιών που τραβούν οι δορυφόροι της, είναι παράνομη, γιατί «δεν υπάρχουν μη ανθρώπινα δικαιώματα». Τις φωτογραφίες τις τραβά αυτόματα ο δορυφόρος, άρα ανήκουν στον δορυφόρο, που δεν έχει δικαιώματα…
Προεκτάσεις
Στο βάθος της ιστορίας, πάντως, κρύβεται το τεράστιο πρόβλημα των πνευματικών δικαιωμάτων. Ενα πρόβλημα ήδη μπερδεμένο πριν από την εποχή του Διαδικτύου και το οποίο έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις τα τελευταία χρόνια. Ρωτούσα εξειδικευμένο νομικό πριν από λίγες εβδομάδες τι γίνεται με τις φωτογραφίες που αναπαράγουμε μαζικά όλοι στο facebook. Κανονικά απαγορεύεται…
Μου απάντησε ότι όντως απαγορεύεται και του έχει τύχει κάποιες φορές να «κατέβουν» φωτογραφίες ύστερα από διαμαρτυρίες των κατόχων των πνευματικών δικαιωμάτων. Και αν παρατηρήσετε, ειδικά το youtube κατεβάζει μαζικά όχι μόνο «πειρατικά» βίντεο, αλλά και πρωτότυπες παραγωγές που έχουν όμως μουσική επένδυση, με τη μουσική να υπόκειται σε πνευματικά δικαιώματα – για παράδειγμα. Κάθε μέρα το σύστημα της Google που ονομάζεται Content ID σκανάρει ώρες βίντεο που αντιστοιχούν σε 250 χρόνια (ναι, καλά διαβάσατε), για να δει εάν υπάρχουν δικαιώματα.
Προφανώς, η ιστορία του μακάκου είναι τραβηγμένη από τα μαλλιά. Δεν θα είναι, όμως, η τελευταία που θα μας απασχολήσει. Το πρόβλημα των πνευματικών δικαιωμάτων είναι μπροστά μας κι όχι πίσω μας. Και τις περισσότερες φορές που έγιναν προσπάθειες να λυθεί με διεθνείς συμβάσεις, η λογική ήταν να ευνοούνται πάντα οι μεγάλες εταιρείες. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, δηλαδή, δεν θα υπήρχε καμία αμφιβολία ότι το Wikimedia θα είχε δίκιο. Ή ακόμα χειρότερα, τα δικαιώματα θα ανήκαν στον κατασκευαστή της φωτογραφικής μηχανής.
…………………………………………….
e-AΣΦΑΛΕΙΑ
Το διαβάσαμε πριν από λίγες μέρες: μiα εγκληματική ομάδα (Ρώσων πιθανώς, αλλά παρακαλώ όχι ρατσιστικούς συνειρμούς) υπέκλεψε 1,2 δισ. usernames και passwords από 420.000 ιστοσελίδες, από οργανισμούς που εντάσσονται στη λίστα Fortune 500 μέχρι πολύ μικρές ιστοσελίδες. Οι ιστοσελίδες που παραβιάστηκαν δεν αναφέρθηκαν, καθώς πολλές από αυτές εξακολουθούν να είναι ευάλωτες σε επιθέσεις. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι χάκερ δεν έχουν πουλήσει τις πληροφορίες που έχουν υποκλέψει, αλλά χρησιμοποιούν τα δεδομένα για να στείλουν μηνύματα spam στα κοινωνικά δίκτυα.
Το περιστατικό αποδεικνύει για ακόμα μία φορά πόσο προβληματικό είναι το σημερινό σύστημα των passwords. Οι περισσότεροι από εμάς, παρά τις προειδοποιήσεις, χρησιμοποιούμε το ίδιο password σε πολλές ιστοσελίδες ή φτιάχνουμε passwords που μπορούν εύκολα να προβλεφθούν. Ετσι, οι χάκερ, με το που θα «σπάσουν» ένα password, μπορεί να το χρησιμοποιήσουν συχνά και σε πολλούς άλλους δικτυακούς λογαριασμούς. Ακόμα και η ενημέρωση που γίνεται στους χρήστες δεν είναι αρκετή, για να τους πείσει να αλλάξουν τα passwords τους. Μία πρόσφατη έκθεση από το Pew Research Center υποστηρίζει ότι λιγότερα από τέσσερα στα δέκα άτομα, τα οποία έμαθαν για τον περίφημο «ιό» Heartbleed, άλλαξαν τα passwords τους.
Ο χρήστης είναι αυτός που «βάλλεται» συνήθως, ωστόσο η τεχνολογία θα μπορούσε να τον βοηθήσει πολύ περισσότερο. Για παράδειγμα, θα μπορούσε να χρησιμοποιείται ευρέως η μέθοδος του two-factor authentication, την οποία χρησιμοποιούν κυρίως οι τράπεζες (μόλις συνδεθείς, σου έρχεται με sms ή με μέιλ ένας ακόμη κωδικός, για να έχεις πρόσβαση σε όλες τις υπηρεσίες). Ετσι, ακόμα και αν κάποιος έχει το password ενός χρήστη θα πρέπει να αποκτήσει επιπλέον πρόσβαση στο δεύτερο authentication, για να παραβιάσει τον λογαριασμό.
Μία άλλη μέθοδος είναι το βιομετρικό authentication. Αν και αυτού του είδους η τεχνολογία υπάρχει εδώ και αρκετό καιρό, η Apple το έκανε ευρέως γνωστό με την προσθήκη ενός «δακτυλικού» αισθητήρα στο iPhone 5S την περασμένη χρονιά. Οι χρήστες μπορούν να ξεκλειδώσουν το κινητό τους τηλέφωνο ή να ελέγξουν τις αγορές τους στο iTunes τοποθετώντας το δάχτυλό τους στο πλήκτρο «home». Στη συνέχεια, ακολούθησαν και άλλοι κατασκευαστές.
Και δεν είναι μόνο τα δακτυλικά αποτυπώματα. Η Samsung ανακοίνωσε πρόσφατα ότι εξετάζει τη δημιουργία συσκευών οι οποίες ανιχνεύουν τις ίριδες των χρηστών, για να τους αναγνωρίσουν. Η Google σκέφτεται ένα tattoo, όπου ο χρήστης θα ακουμπά τη συσκευή του για να την ξεκλειδώσει. Περιμένοντας όμως τις νέες τεχνολογίες, ας μην ξεχνάμε να δημιουργούμε «ισχυρά» passwords, μοναδικά για κάθε ιστοσελίδα.
…………………………………………….
e-ΕΙΔΗΣΕΙΣ
Από το σπίτι του στην Αντίπαρο, όπου περνά το καλοκαίρι του, ο γνωστός ηθοποιός Τομ Χανκς έγινε Νο1 και στο Apple Store, χάρη στην εφαρμογή Hanx Writer που δημιούργησε. Η εφαρμογή μετατρέπει το iPad σε γραφομηχανή και ο χρήστης ακούει τον ήχο των πλήκτρων, αλλά και το «ντινγκ» στο τέλος της κάθε γραμμής. Η εφαρμογή είναι δωρεάν και μπορούμε να την «απολαύσουμε» όλοι.
Την εβδομάδα που μας πέρασε, τα έξυπνα κινητά τηλέφωνα γιόρτασαν τα 20ά γενέθλια του προγόνου τους, του IBM Simon, που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στις 16 Αυγούστου 1994. Το Simon είχε ημερολόγιο, εφαρμογή επαφών, σημειώσεις, αριθμομηχανή, αποστολή e-mail και παγκόσμιο ρολόι, τα οποία ο χρήστης έβλεπε σε πράσινη οθόνη αφής LCD. Το μόνο πρόβλημα ήταν ότι ζύγιζε μισό κιλό και η διάρκεια ζωής της μπαταρίας του δεν ξεπερνούσε τη μία ώρα σε χρήση.
Το facebook δοκιμάζει μια νέα υπηρεσία, σηματοδοτώντας με τη λέξη «Satire» κάθε περιεχόμενο σατιρικού περιεχομένου, ώστε να προστατεύονται οι χρήστες από παρεξηγήσεις. Ακόμα δεν ξέρουμε εάν η υπηρεσία θα διατηρηθεί ή εάν θα εξαπλωθεί και σε άλλες γλώσσες εκτός από τα αγγλικά, ωστόσο η ανάγκη για μια τέτοια «σήμανση» δείχνει το πόσο ανώριμοι είναι ακόμα οι χρήστες…
